ره توشه حج نسخه متنی

613 ـ طبرى، تهذيب الاثار، السفر الثانى، مسند عمر بن خطاب، تحقيق محمود شاكر، قاهره، المؤسسة السعوديه ]بى تا[، همان كتاب، باب 144، ج 6، ص 205; ابن عبدالبر، همان كتاب، ص 167 614 ـ ابن شبه، همان كتاب، ج 1، ص 130 615 ـ رفعت پاشا، ابراهيم، مرآة الحرمين، اوالرحلات الحجازيه و الحج و مشاعرة الدينيه، مصر: دارالكتب المصريه 1344 ق. ، ج1، ص392 و 393 616 ـ ياسين احمد الخيارى، همان كتاب، ص 137 617 ـ ابن منظور، امام علامه لسان العرب، تحقيق على سيرى، بيروت: دار احياء التراث العربى، چاپ اول 1408ق . ماده فسح، ج10، ص260 618 ـ مجادله: 11 619 ـ ابن شبه، همان كتاب، ج1، ص57 620 ـ احمد ياسين الخيارى، همان كتاب، ص 139 621 ـ سمهودى، همان كتاب، ج 3، ص 866 622 ـ ياسين الخيارى، همان كتاب، ص 134 623 ـ سمهودى، همان كتاب، ج3، ص 841 تا 845 624 ـ تنقيح المقال، ج1، ص375; اعيان الشيعه، ج6، ص245; اسدالغابه، ج2، ص46 625 ـ دايرة المعارف اعلمى، ج17، ص41 626 ـ سيره ابن اسحاق، ص152 627 ـ كامل ابن اثير، ج2، ص83; تنقيح المقال، ج1، ص375; طبقات ابن سعد. ج1، ص93 628 ـ مغازى واقدى، ج1، ص9 629 ـ كامل، ج1، ص523 630 ـ كامل، ج2، ص112; تاريخ طبرى، ج2، ص408; طبقات ابن سعد، ج2، ص9 631 ـ مغازى، ج1، ص150; كامل، ج2، ص75 632 ـ مغازى، ج1، ص140 حمزة بن عبدالمطلب در غزوه «بنى قينقاع» پرچمدار سپاه اسلام بود. يهوديان بنى قينقاع نخستين گروه يهود بودند كه با اسلام اعلام جنگ نمودند، سپاه اسلام قلعه آنها را محاصره كرد. آنگاه رسول خدا(صلى الله عليه وآله) آنان را از مدينه تبعيد نمود و اموالشان را مصادره كرد. 633 ـ تاريخ طبرى، ج2، ص481 634 ـ مغازى، ج1، ص211 635 ـ همان، ص259 636 ـ اعيان الشيعه، ج6، ص245; مستدرك حاكم، ج3، ص194; سير اعلام النساء، ذهبى، ج1، ص131 637 ـ مغازى، مترجم، ج1، ص207 638 ـ مستدرك حاكم، ج3، ص199 639 ـ مفاتيح الجنان، زيارت شهداى احد. 640 ـ حمزة بن عبدالمطلب عموى گرانقدر پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) است كه دو سال قبل از پيامبر به دنيا آمده و برادر رضاعى اوست. قبل از اين كه پيامبر رابراى شيردادن به «حليمه» بسپرند، زنى به نام «ثويبه» او را براى مدت بسيار كمى شير داده. حمزه هم قبلا از او شير نوشيده است. در بين خويشاوندان نزديك پيامبر، حمزه و جعفر از جايگاه بسيار ويژه اى برخوردارند. پيامبر به حمزه علاقه زيادى داشت واز او به بزرگى ياد مى كرد، در شهادت او بسيار متأثر شد، و گريه كرد و همواره افراد را به زيارت قبر او ترغيب مى نمود. 641 ـ حمزه داراى دو فرزند پسر بود به نامهاى: عُماره ويعلى، كه كنيه حمزه با نام اين دو پسر ذكر شده. 642 ـ ابا الحكم كنيه ابوجهل است. برادرت چه كرد؟! حمزه با شنيدن اين سخن سخت جا خورد و بر زمين ميخكوب شد; او در انتظار شنيدن بقيه ماجراست. و كنيز ادامه داد

پيامبر از اينجا مى گذشت كه ابوجهل او را آزار داد و به باد ناسزا گرفت، حرفهاى زشتى به او گفت كه اگر تو بودى، هرگز تحمل شنيدنش را نداشتى; اما پسر برادرت پاسخى نداد و به سوى خانه اش رهسپار شد. حمزه با شنيدن اين ماجرا سخت برآشفت. خون در رگهايش جوشيدن گرفت، رنگ چهره اش تغيير كرد و بدون اين كه باكسى سخن بگويد، همانگونه كه هنگام رفتن به طواف با احدى حرف نمى زد، يكسره به سوى ابوجهل شتافت. داخل مسجد شد.

ابوجهل در ميان جمعى از افراد قبيله اش، كنار خانه كعبه نشسته، مجلس گرمى داشتند. حمزه خود را بالاى سر ابوجهل رساند و كمان تيراندازى خود را بالا برد و محكم بر فرق او كوفت. شدت ضربه به حدى بود كه سر ابوجهل شكافت و خون جارى شد. ياران ابوجهل از همه طرف بلند شدند كه از او دفاع كنند. آنها فرياد زدند

حمزه! تو را چه شده؟ چرا چنين مى كنى؟! نكند تو هم به دين پسر برادرت در آمده اى؟! و حمزه پاسخ داد

آرى، شهادت مى دهم كه او رسول خداست و آنچه مى گويد حق است. به خدا سوگند، هرگز از يارى او دست برنخواهم داشت. اگر راست مى گوييد جلويم را بگيريد. سخنان محكم حمزه، چون پتكى بر مغز همه فرود آمد. ابوجهل كه خود مى دانست چه اشتباه بزرگى مرتكب شده، پيشى جست و گفت: او را رها كنيد، به خدا سوگند من به پسر برادرش حرف زشتى زده ام. 643 ـ شرح اين ماجرا با اختلاف بسيار كمى در مضمون، در كليه مصادر تاريخى آمده. نگاه كنيد به اسدالغابه فى معرفة الصحابه، چاپ دارالشعب ج 2، ص 51 و 52 644 ـ در كتب تاريخ و مغازى در مورد تركيب افراد اين گروه اختلاف است. برخى مهاجرين و انصار را با هم ذكر كرده و برخى معتقدند كه فقط از مهاجرين بودند، زيرا پيامبر با انصار پيمان دفاع در خارج از شهر را نداشت، تا فرا رسيدن جنگ بدر. كه در جنگ بدر انصار باميل و رغبت خود در جنگ شركت جستند و پيامبر هم شخصاً نظر آنها را خواست. كه شرح آن در كتب تاريخى مفصلا ذكر شده; نگاه كنيد به مغازى واقدى ج 1، ص 48 و 49 645 ـ سيف البحر نام محلى است در نزديكى ساحل بحر احمر، در مسير كاروان تجارى مكه به شام. شرح المواهب اللدنيه، ج 1، ص 452 646 ـ همان مدرك. 647 ـ ابواء نام محلى است بين مكه و مدينه، فاصله آن با جحفه از طرف مدينه 23 ميل است. معجم البلدان ج 1، ص 79 648 ـ المواهب اللدنيه، قسطلانى، ج 1، ص 338 ـ 336 649 ـ در كتب تاريخ و حديث، تعداد مسلمانان در جنگ بدر مختلف ذكر شده; مرحوم مجلسى در كتاب بحار ج 19، ص 206 تعداد آنها را سيصد و سيزده تن ذكر نموده به تعداد اصحاب طالوت. زرقانى هم به نقل از ابن عباس و ابن اسحاق همين تعداد را ذكر مى كند; نگاه كنيد به: شرح المواهب اللدنية، ج 1، ص 473 650 ـ المواهب اللدنيه، قسطلانى، ج 1، ص 349 651 ـ بدر، نام محل مشهورى است بين مكه و مدينه كه فاصله آن تا مدينه از طريق مكه 28 فرسخ مى باشد. معجم مااستعجم، ج 1 و 2، ص 231. 652 ـ به همين خاطر در كتاب مغازى آمده كه حمزه روز جمعه و شنبه، تا زمان شهادت و در حال نبرد، روزه بود. نگاه كنيد به مغازى واقدى، ج 1، ص 211 و انساب الاشراف، ج 1، ص 322 653 ـ مغازى، ج 1، ص 215 654 ـ همان مدرك، ج 1، ص 203 655 ـ همان، ج 1، ص 219 656 ـ اُحُد نام كوهى است كه در فاصله 6 كيلو مترى شهر مدينه قرار دارد و چون اين نبرد در كنار آن واقع شده به جنگ احد مشهور گرديده است. 657 ـ اسدالغابه، چاپ دارالشعب، ج 2، ص 52 658 ـ المواهب اللدنيه، قسطلانى، ج 2، ص 103 659 ـ اسدالغابه چاپ دارالشعب، ج 2، ص 55 660 ـ همان مدرك، ج 2، ص 55 661 ـ سفينة البحار، چاپ انتشارات اسوه، ج 2، ص 433 662 ـ بحار، ج10، ص422 663 ـ ابن ابى الحديد، شرح نهج البلاغه، ج 11، ص 111. 664 ـ سفينة البحار، چاپ انتشارات اسوه، ج 2، ص 433 665 ـ قرب الاسناد، الجعفريات، ص338، (احمد صادقى اردستانى). 666 ـ سفينة البحار، ج2، ص431 667 ـ همان. 668 ـ همان. 669 ـ همان. 670 ـ همان. 671 ـ سفينة البحار، ج2، ص433 672 ـ سفينة البحار، ج2، ص434 673 ـ سفينة البحار، ج2، ص435