حدیث بی کم و بیشی (شرح گلشن راز شیخ محمود شبستری) نسخه متنی

آماس = ورم، بادكردن

خود = مقصود«من» است.

چون به دلايل عقل نمىتوان به حقايق امور آگاه شد، پس بايد «خود»كه همانا «من» است، به خوبى شناخت. زيرا: «من عرف نفسه فقد عرف ربه»(1)

و بايد سعى و تلاش نمود تا از طريق كشف و شهود، عارف به حقايق اشياء شد. زيرا معرفتى كه از راه كشف و شهود بدست آيد همچون فربهى است يعنى همان طور كه هست، نشان داده مىشود و در حقيقت، بيان واقعيت است، و حال آنكه معرفت استدلالى همچون آماس است و بيان واقعيت نيست پس فربهى همچون آماس نخواهد بود.

اين هر دو = مراد جان و تن است

«من» كه تو آن را در عبارت مىگويى، برتر از جان و تن است و مراد از آن، تنها روح نمىباشد بلكه «من» ذات واحد است كه در تعيّنات عالم ظهور كردهاست و آن اعم از جسم و جان است. و اين جسم و جان از اجزاى «من» مىباشند.

تنها انسان به لفظ «من» مخصوص نگرديدهاست بلكه هر فردى از افراد تعيّنات تعبير به لفظ «من» مىشوند و از غير انسان به «من» تعبير نمىكنند تا تو كه اهل استدلال و عقلى، قبول كنى كه «من» اشاره به روح و جان است.

1. هر كس خود رابشناسد به تحقيق خداى را شناخته است.