عرفان اسلامی جلد 10

نظير اين مطلب همان است كه اميرالمؤمنين عليه‏السلام روزى به نزد علاءالدين زياد حارثى رفت و خانه وسيع او را ديد و گفت :

اى علاء ! با اين خانه وسيع در اين دنيا چه مى‏كنى ؟ مگر تو در آخرت به خانه وسيع‏تر احتياج ندارى ؟ بلى مى‏توانى با اين خانه براى آخرت خود نيز توشه برگيرى ، مهمانان را پذيرايى كنى ، خويشاوندان را رسيدگى كنى و حقوق آنان را بپردازى ، در اين صورت تو با اين خانه به آخرت خواهى رسيد .

علاء مى‏گويد : يا اميرالمؤمنين ! از دست برادرم عاصم بن زياد به تو شكايت مى‏كنم . اميرالمؤمنين عليه‏السلام فرمود : عاصم چه كرده است ؟ عرض كرد :

عبايى پوشيده و از دنيا كناره گرفته است . فرمود : او را نزد من بياوريد ، هنگامى كه عاصم به نزد اميرالمؤمنين عليه‏السلام آمد حضرت فرمود : اى دشمن جان خود ! آيا به خانواده خود رحم نكردى از خدمت آن‏ها سرباز زدى ، شيطان تو را گيج كرده[326] .

ملاحظه مى‏شود كه اميرالمؤمنين عليه‏السلام تخلّف عاصم را از دستورهاى خداوندى موجب دشمنى با خويشتن معرفى مى‏كند ، بدين مضمون آيات و روايات فراوانى وجود دارد .

از همين اصل روشن مى‏شود كه مسئله توجه به خدا و عمل به اوامر او تنها و تنها به سود خود انسان‏هاست ، چنان كه تخلّف از اوامر او به ضرر خود انسان مى‏باشد .

اگر انسان به جهت مسامحه كارى يا به جهت اشباع هوا و هوس مخالف احكام عقلى و وجدانى خود عمل كند اين تخلّف نه سودى به ديگران مى‏رساند و نه ضررى ، بلكه ضرر آن به خود انسان متخلّف از قانون برمى‏گردد .

فيض آن حكيم بزرگ در شكايت از هواى نفس مى‏گويد :