عرفان اسلامی جلد 10

او نمى‏تواند در علم و دانش قاطعيتى كسب كند تا بهره و نصيبى براى خويش فراهم آورد ، روايات و منقولات را درهم مى‏ريزد و آن‏ها را از هم متلاشى مى‏سازد ، آن چنان كه باد و طوفان ، گياهان خشكيده و خس و خاشاك را از هم مى‏پراكند.

ميراث‏هاى به ناحق از دست رفته از او گريان و خون‏هاى به ناحق ريخته از او نالان مى‏باشند ، به حكم او ناموس حرام ، حلال تلقى مى‏شود .

براى پاسخ به پرسش‏هايى كه به دست او مى‏رسد ، احساس خلأ و تهيدستى مى‏نمايد و بالاخره فاقد شايستگى رياستى است كه خود مدّعى آن مى‏باشد به ناحق مدّعى علم به حق است[457] .

فيض آن عارف بيدار مى‏گويد :

زرارة بن اعين از حضرت امام باقر عليه‏السلام چنين روايت كرده است :

از آن حضرت پرسيدم : حق خداوند متعال بر بندگانش چيست ؟

فرمود : آنچه را كه مى‏دانند بگويند و بر زبان آرند و راجع به چيزى كه نمى‏دانند توقف و درنگ نموده و سخنى درباره آن به ميان نياورند[458] .

از ابى عبيده حذّا از امام باقر عليه‏السلام است :

مَنْ اَفْتى بِغَيْرِ عَلْمٍ وَلا هُدىً لَعَنَتْهُ مَلائِكَةُ الرَّحْمَةِ وَمَلائِكَةُ الْعَذابِ وَلَحِقَهُ وِزْرُ مَنْ عَمِلَ بِفُتْياهُ[459] .

كسى كه بدون آگاهى و علم كافى و در عين فقدان هدايت به حق به صدور فتوا براى مردم دست يازد ، فرشتگان رحمت و فرشتگان عذاب او را لعنت كرده و بار سنگين گناه كسانى كه به فتواى او عمل كردند بدو مى‏پيوندد .

مفضّل مى‏گويد :

حضرت صادق عليه‏السلام به من فرمود : تو را از دو خصلت و دو شيوه نهى مى‏كنم ، دو شيوه‏اى كه مردم به علّت دچار شدن به آن دو گرفتار هلاك و نابودى گشتند :

1 - با شيوه‏اى باطل و نادرست ديندارى كنى .