سخن اولياى الهى - عرفان اسلامی جلد 10

بياييد دل به خدا بسپاريم و خانه قلب را با كمك وحى و كلام گهربار انبيا و امامان عليهم‏السلام صفا دهيم و از اين لحظه به بعد تمام هستى خود را با قرآن مجيد هماهنگ كنيم ، تا از دست هواى نفس و شياطين انسى و جنى نجات پيدا كرده و حركت و عملمان تبديل به حركت شايسته و عمل صالح گردد و به خصوص زبانمان از كلام لغو و باطل و بيهوده خلاص گردد و به كلام حق و سخن ملكوتى آراسته شود .

سخن اولياى الهى

شما به سخنان انبيا و ائمه عليهم‏السلام و عرفاى الهى و حكيمان با حقيقت و ناصحان دلسوز مراجعه كنيد تا به ارزش سخنى كه از قلب پاك و درون منور به نور ايمان ظهور مى‏كند پى ببريد ، آن بزرگواران تمام سخن و كلامشان دعوت به حق و راهنمايى به خير و هدايت به سعادت دنيا و آخرت بود و حق اين است كه در تمام شؤون حيات از آن بزرگواران و كلام پر ارزششان متابعت و پيروى شود .

قرآن مجيد در سوره‏هاى قرآن سخنان پر ارزش و كلمات سعادت‏آفرين حضرت نوح ، هود ، صالح ، ابراهيم ، لوط ، شعيب ، يوسف ، موسى ، هارون ، داود ، سليمان ، عيسى و رسول گرامى اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آله را بيان فرموده كه شما با انس به قرآن مى‏توانيد از آن مفاهيم بلند آسمانى كه در رابطه با توحيد ، معاد ، معاملات ، اخلاق ، سياست ، اجتماع ، فرد ، معاشرت ، تقوا ، تزكيه ، عمل صالح و امور خير است آگاه شويد .

چرا از سخنان و كلام پاكان حقيقى پيروى نكنيم و چرا تمام شؤون زندگى را با آن بزرگواران هماهنگ ننماييم ؟ كه آنان تجلى‏گاه فيض حضرت حقّند و قلبشان مركز واردات اسرار الهيه است و روح ملكوتيشان متصل به روح اعظم .

انسان و روح اعظم در كلام ملا صدرا

صدر المتالّهين در گفتارى بسيار پر ارزش در تفسير و توضيح آيه مباركه نور در اين مسئله كه حقيقت اينان جامع تمام حقايق است ، پس گفتارشان گفتار جامع و كامل است مى‏گويد :

انسان ، كامل به كلمه و سخن جامع و خلاصه‏اى است از تمام آنچه كه در كتاب‏هاى الهى موجود است ، آن كتاب‏هايى كه تمام كلماتش نوشته‏هاى نورانى است كه به دست خداوند رحمان نوشته شده و بر صفات عالم وجود نقش بسته و از بينش كوردلان پنهان و پوشيده است ، يعنى مانند روح اعظم كه جامع و دربرگيرنده است مر آنچه را كه در عالم كبير است ؛ زيرا آغاز موجودات و صورت و غايت آن‏ها و تخم عقول و نفوس و ميوه درخت افلاك و آنچه در آن‏ها از انوار معقول و محسوس است مى‏باشد[4] .

پس اكنون اراده آن داريم كه براى تو مراتب عالم انسان و اسماى او را شرح و توضيح دهيم و بيان كنيم كه روح انسانى و عقل آخرين الهى در مرتبه و قرب و نزديكى نزد خداوند در قوس صعود و بازگشت ، برابر روح اعظم و عقل اوّل قرآنى در عالم آغاز و قوس نزول است و سلطنت و غلبه او روز رستاخيز و روز عمل همانند سلطنت روح اعظم در روز ازل است ، يعنى از جهت شمول و فراگيرى هر يك از آن دو بر تمام مراتب موجودات ، بلكه عقل اول و روح آخرين همان حقيقت محمّديه است كه يك ذات در دو مرتبه ظاهر و جلوه نموده ، يك بار در برگشت به خلق ، براى به كمال رسانيدن خلايق و بار ديگر در روى آوردن به حق تعالى براى شفاعت آنان .