اسـتـفـاده از تـفسير قرآن به روايات ، متوقف بر تحقيق سند روايات است ؛ زيرا اسرائيليات و روايات جعلى فراوان وارد احاديث گشته و امر را بر مفسّر مشتبه مى گرداند. ابن خلدون در مقدمه كـتـاب خود به اين مطلب اشاره كرده كه عربها چون افراد بى سوادى بودند پس از شوق به يـافـتـن مـعـارف و اسـرار وجـود و حـكـايـات گـذشـتـگـان بـه اهـل كـتـابـى كـه تـازه مـسـلمـان شـده بـودنـد رو آورده و آنـچـه را از امـثـال كـعـب الاحـبـار و وهـب بـن مـنـبـّه و عـبـدالله بـن سـلام مـى شـنـيـدنـد قـبـول كـرده و مـفـسـّران نـيـز ايـن مـطـالب را بـه كـتـب تـفـسـيـر راه داده و نقل كردند و كتب تفسيرى آنان از اين مطالب پر شد.(159) بـه عـنـوان مـثـال آنـچـه طـبرى در تفسير خود پيرامون داستان آدم و حواء آورده مطابق با مطالب تورات مى باشد.(160)
عرضه روايات بر قرآن
پـيـامـبر اكرم (ص )و ائمه (ع )دستور داده اند كه روايات به قرآن عرضه شود و آنچه مخالف قرآن است طرد گردد.امام صادق (ع )فرمود: پيامبر اكرم (ص )در منى خطبه خواند و فرمود:((اَيُّهـَا النـّاسُ مـا جـاءَكـُمْ عَنّى يُوافِقُ كِتابَ اللّهِ فَاءَنَا قُلْتُهُ وَ ما جاءَكُمْ يُخالِفُ كِتابَ اللّهِ فَلَمْ اَقُلْهُ))(161) اى مردم آنچه از جانب من بن شما رسيد و موافق قرآن بود آن را من گفته ام و آنچه به شما رسيد و مخالف قرآن بود من آنرا نگفته ام .هـمـچـنـين پيامبر اسلام در حديثى فرموده اند هر روايتى كه با قرآن موافق نباشد، زخرف يعنى سخن دروغ و باطل است .(162) با توجه به مطالبى كه بيان شد بهترين راه تفسير قرآن ، تفسير قرآن به قرآن با كمك و استفاده از احاديث است .
تفسير به راءى
پيامبر(ص )و امامان (ع )مسلمانان را از تفسير قرآن بر طبق راءى و نظر خويش منع كرده و آنها را به عذاب آخرت تهديد نموده اند. در حديث قدسى آمده است :((ما امَنَ بى مَنْ فَسَّرَ بِرَاءْيِهِ كَلامى ))(163) كسى كه كلام مرا به راءى خود تفسير نمايد به من ايمان نياورده است .و در حديثى ، پيامبر اكرم (ص )فرمود:((مَنْ فَسَّرَ الْقُرْانَ بِرَاءْيِهِ فَلْيَتَبَوَّاءْ مَقْعَدَهُ مِنَ النّارِ))(164) هر كس قرآن را با راءى خويش تفسير كند، جايگاهش آتش خواهد بود.نظريه هاى مختلف در مورد تفسير به راءى پيرامون مفهوم تفسير به راءى نظريه هاى متعددى ابراز شده از جمله :1 ـ تفسير نمودن قرآن بدون داشتن علوم مقدماتى كه در تفسير لازم است .2 ـ تفسير كردن آيات متشابه قرآن كه كسى جز خدا به آنها علم ندارد.3 ـ تفسير قرآن براى توجيه مذهب باطلى كه قبلاً شخص مفسر آن را برگزيده است .4 ـ مفسّر بطور قاطعانه و بدون داشتن دليل قطعى بگويد كه مراد خداوند از آيه اين است .5 ـ تفسير به هر معناى دل خواهى است كه سليقه و هواى نفس مفسّر آن را بپسندد.6 ـ تفسير آيات مشكل قرآن به چيزى كه صحابه و تابعين نگفته اند.
لطفا منتظر باشید ...
