آن علم و اطّلاع از آنان سلب مىگردد.روايتى از امام رضا عليه السلام نقل شده كه بنا بر يك احتمال مىتواند مؤيّد اين
پاسخ باشد:حسن بن جهم گويد: به حضرت رضا عليه السلام گفتم: امير مؤمنان، قاتل خود
و شبى را كه در آن به شهادت مىرسد و جايى را كه در آن كشته
مىشود، مىدانست و سخن آن حضرت ـ وقتى صيحه اردكها را در
خانه شنيد ـ كه: «صيحه كنندگانىاند كه در پى آنها نوحهگراناند» و
سخن اُم كلثوم به آن حضرت كه: «كاش نماز را امشب داخل خانه
بخوانى و به ديگرى دستور دهى كه با مردم نماز بخواند» و امتناع آن
حضرت، و ورود و خروج مكرّر او در آن شب بدون سلاح، در حالى
كه مىدانست ابن ملجم ملعون او را با شمشير مىكشد، همه اينها از
دلايلى است كه آن حضرت نمىبايست خود را در معرض قرار
مىداد.ايشان فرمود: «اينها بود؛ ولى آن حضرت در آن شبْ مخيّر شده بود كه
تقدير خداى متعال را محقّق سازد». 1
در برخى از نسخههاى مصدر اين حديث، به جاى كلمه «خُير (مخير
شده بود)» «حُيّر (متحيّر شده بود)» آمده است. بنابراين، احتمال سخن
امام عليه السلام ، بهروشنى دلالت دارد كه براى امام عليه السلام در آن لحظه حالتى پيش
آمد كه تكليفى براى پيشگيرى از قتل خود نداشت تا تقدير الهى جريان
يابد.
3 . امام، مكلّف است شهادت را انتخاب كند
بىترديد، تقدير شهادت براى امام عليه السلام براساس حكمت بالغه الهىاست و مصالح ملزمهاى دارد كه بايد تحقق پيدا كند. از اينرو، امام عليه السلام نه
تنها نبايد از آن پيشگيرى نمايد؛ بلكه با اينكه دقيقا مىداند چگونه
شهيد مىشود، بايد شهادت را انتخاب
الكافى: 1/259/4، بحارالأنوار:
42/246/47.