دانش نامه امیر المؤمنین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ جلد 7

و به نحو تفصيل و
جزئى بر آنها آگاه باشد. اين نكته، اصلى را كه همه آن سؤال‏ها را بر آن
استوار كرده، ساقط مى‏كند. منعى نمى‏بينيم كه امام، با آگاهى يافتن از
طريق خداى تعالى بعضى از حوادث را بداند؛ ولى اين سخن كه او همه
آنچه را خواهد شد، مى‏داند، به اين اطلاق، قبول نداريم و گوينده‏اش را
بر صواب نمى‏دانيم، چرا كه ادّعايى بدون دليل است.

سخن اين‏كه امير مؤمنان، قاتل و زمان شهادتش را مى‏دانست،
خبرهاى متعددى آمده كه او فى الجمله مى‏دانست كه كشته خواهد شد
و نيز قاتلش را به طور مشخّص مى‏شناخت، امّا اين‏كه زمان شهادتش را
بداند، دليلى بر آن نيست و اگر هم باشد، لازمه‏اش آن نخواهد بود كه
اعتراض‏كنندگان مى‏پندارند. بعيد نيست كه خداوند متعالْ او را متعبّد
ساخته بوده است كه بر شهادتْ صبر كند و آماده مرگ باشد، تا بدين
وسيله او را به درجات والايى برساند كه جز با شهادت نمى‏رسد و نيز
مى‏دانست كه با اين كار، اطاعت خدا مى‏كند؛ اطاعتى كه اگر به جز آن
هم مكلّف مى‏شد، آن را رد نمى‏كرد و امير مؤمنان با اين كار، خود را به
هلاكت نيفكنده و بر كشته شدن خود كمك نكرده است، كمك كردنى
كه نزد خردمندان ناپسند است.

امّا «علم امام حسين عليه السلام به اين‏كه كوفيان يارى‏اش نمى‏كنند»، ما يقين به
اين نداريم، چون نه دليل عقلى براى آن هست، نه چيزى شنيده شده
است. اگر هم علم به آن داشت، پاسخش همان پاسخى است كه در
مورد علم امير مؤمنان عليه السلام به زمان شهادتش و قاتلش گفتم.

امّا اين ادعاى او كه ما (شيعيان) مى‏گوييم: «حسين عليه السلام جاى آب را
مى‏دانست و مى‏توانست آب تهيه كند»، ما چنين نمى‏گوييم و در هيچ
روايتى هم چنين نيامده است. به‏علاوه، آب طلبيدن و تلاش امام عليه السلام
براى تهيه آب، برخلاف آن حكم مى‏كند و اگر ثابت شود كه او بر جاى
آب آگاه بود، باز هم عقلاً ممنوع نيست كه وى متعبّد و مكلّف به ترك
تلاش براى آب طلبيدن بوده است، از آن رو كه جلوگيرى شده بود،
همان‏گونه كه درباره امير مؤمنان ياد كرديم، جز آن‏كه ظاهر حال،