عدل الهی نسخه متنی

سرمايه اي است كه در گردش است و سودهايي كه توليد مي كند رهين جريان و گردش آن است . اگر جهان ، ثابت و لا يتغير بود ، مانند سرمايه هاي راكد مي شد كه نه سودي توليد مي كند و نه زياني ببار مي آورد . سرمايه اي معين و مخصوص كه در يك بازار به جريان مي افتد ، گاهي سود مي آورد و گاهي زيان مي برد ، اما اگر مجموع سرمايه ها را در نظر بگيريم ديگر زياني وجود ندارد و جريان سرمايه ها حتما زاينده و فزاينده است . در نظام جهان نيز بكار افتادن همه مواد جهان كه به وسيله فرمول قابليت ماده و تضاد صور انجام مي گيرد قطعا سودآور است و جهان را به سوي كمال سوق مي دهد .

در منطق ديالكتيك ، " مسأله تضاد " با اهميت فوق العاده تلقي شده و مبناي جهان بيني ديالكتيكي قرار گرفته است . ولي خيلي قبل از ظهور اين فلسفه ، فلاسفه و عرفاي اسلام ، به اصل تضاد توجه كرده و نكات جالبي در اين زمينه بيان كرده اند ، و حتي از بعضي از منقولات حكمت يونان بدست مي آيد كه توجه به اين اصل در ميان فلاسفه يونان نيز سابقه داشته است .

طنطاوي در تفسير " الجواهر " ( 1 ) از سقراط نقل مي كند كه وي " اصل تضاد " را به عنوان دليلي براي اثبات زندگي پس از مرگ بكار مي برده است . طنطاوي مي نويسد : زماني كه مي خواستند سقراط را اعدام كنند ، وي در لحظات آخر زندگي براي اثبات اينكه پس از مرگ زندگي ديگري وجود دارد
چنين استدلال كرد : " ما مي نگريم كه در جهان همواره ضدها از يكديگر متولد مي شوند : زيبايي از زشتي ، عدالت از ستمگري ، بيداري از خواب ، خواب از بيداري ، نيرومندي از ناتواني و بالعكس . . . هر چيزي از ضد خودش پديد مي آيد .

. . مرگ و زندگي و نيستي و هستي نيز مشمول همين قاعده كلي خواهند بود و به اين دليل بايد از مرگ ، يك زندگي ديگر بوجود آيد و الا قاعده عمومي طبيعت نقض مي گردد " . مولوي درباره پرورش اضداد در شكم يكديگر ، مي گويد :

1. ج 11 ص . 5