ترجمه اين دو كلمه به «بخشنده مهربان» ترجمه كامل و رسائى نيست، زيرا به قول علاّمه شهيد مطهّرى، بخشنده مهربان ترجمه جواد و رئوف است، نه رحمن و رحيم و اصولاً براى اين دو كلمه، واژه معادلِ فارسى يافت نشده است.گرچه «رحمن» و «رحيم» هر دو از ريشه «رحمة» گرفته شده اند، امّا «رحمن» به رحمتِ گسترده الهى گفته مىشود كه ابتدائى است و همه انسان ها را شامل مىشود، ولى «رحيم» رحمتى است كه به عنوان پاداش و نتيجه كارهاى خوب تنها بر نيكوكاران نازل مىشود. لذا به فرموده امام صادق عليه السلام خداوند نسبت به تمام مخلوقات «رحمن» است، اما تنها به مؤمنان رحيم است. خداوند رحمت را بر خود واجب كرده است: (كَتبَ عَلى نَفسِهِ الرَّحمَة)(197) چنانكه پيامبر و كتاب او نيز براى هستى، رحمت است: (رَحْمَةً لِلْعالَمينَ)(198)پرورش و تربيت او بر اساس رحمت است و كيفر و عقوبت او نيز همچون چوب معلّم لازمه تربيت است. بخشيدن گناهان و قبول توبه بندگان و عيب پوشى آنان و دادن فرصت براى جبران گذشته همه مظاهر رحمت فراگير او هستند.اصولاً هستى جلوه رحمت اوست و هرچه از جانب او به هر موجودى برسد لطف و رحمت است، لذا همه سوره هاى قرآن با «بسم اللّه الرحمن الرحيم» آغاز مىشود.«الرحمن الرحيم» در كنار «ربّالعالمين»، يعنى تربيت الهى بر اساس لطف و رحمت است، چنانكه تعليم او نيز بر پايه رحم و مهربانى است: (اَلرَّحْمنُ عَلَّمَ الْقُرآنَ)(199) خداىِ مهربان قرآن را به بشر تعليم كرد. و اين خود درسى براى ما انسان هاست كه معلّم و مربّى بايد همواره مهربان و رحيم باشد.
لطفا منتظر باشید ...
