اخلاق در قرآن کریم جلد 2

2- امام حسن مجتبى عليه السلام در خطبه اى كه براى مردم كوفه خواند،آمده است: «ايها الناس تيقظوا من رقدة الغفلة و من تكاشف الظلمة،فو الذى خلق الحبة و برءالنسمة و تردى بالعظمة،لئن قام الى منكم عصبة بقلوب صافية و نيات مخلصة،لايكون فيها شوب نفاق و لا نية افتراق لاجاهدن السيف قدما قدما و لاضيقن من السيوف جوانبها و من الرماح اطرافها و من الخيل سنابكها فتكلموا رحمكم الله،اى مردم!ازخواب «غفلت »بيدار شويد و از تراكم ظلمت بى خبرى بپرهيزيد .سوگند!به كسى كه دانه را درزير خاك شكافته و بندگان را آفريده،و رداى عظمت پوشيده،هرگاه گروهى از شما با دل هاى پاك و نيت هاى خالص كه در آن آلودگى به نفاق نباشد و قصد افتراق در آن راه نيابد،بپا خيزند(و مرا يارى كنند)،من با شمشير،گام به گام جهاد مى كنم و با ضربات خود،عرصه را بر آنهاتنگ مى سازم و شمشير را بر پيكر آنها تنگ مى كنم و نوك سرنيزه ها را بر پيكرشان كندمى كنم و سم اسبها را در اين راه، فرسوده مى سازم،پس سخن بگوييد،خدا رحمتتان كند(و ازدشمن نترسيد). (59) امام مجتبى عليه السلام اين سخن را در حالى بيان داشتند كه خواب «غفلت »بر كوفيان غلبه كرده بود و آن حضرت هر چه آنان را دعوت به جهاد با غارتگران شام و لشكر معاويه مى فرمودند،آنها اجابت نمى كردند.

3- در كتاب «فلاح السائل »دعايى كه مورد تاييد امام صادق عليه السلام نيز قرار گرفته، پيرامون جبران خطاها و غفلتهاى نماز،چنين بيان مى دارد:«فصل على محمد و آله واجعل مكان نقصانها تماما و عجلنى تثبتا و تمكنا و سهوى تيقظا و غفلتى تذكرا و كسلى نشاطا،پس درود بر محمد و آلش بفرست و هر نقصانى در نماز من رخ داده،كاملش فرما وبه زودى به من ثبات قدم و توانايى عنايت كن(تا كاستى ها را جبران كنم)و سهو مرا به بيدارى و«غفلتم »را به يادآورى و كسالتم را به نشاط مبدل فرما» (60)

4- امام امير مؤمنان عليه السلام در نهج البلاغه خطاب به انسان هاى بى درد مى فرمايند: «امامن دائك بلول ام ليس من نومك يقظة،آيا درد تو را درمان و جواب تو را بيدارى نيست.» (61) 5- در حديث ديگرى،همان بزرگوار مى فرمايند:«الا مستبقظ من غفلته قبل نفادمدته،آيا كسى هست كه از خواب غفلتش بيدار شود،قبل از مدت پايان عمرش؟» (62) در تمام اين روايات «غفلت »به نوعى خواب و گاهى به مستى و«تذكر»به نوعى بيدارى و هشيارى تشبيه شده است.امير مؤمنان على عليه السلام در اين زمينه مى فرمايند: «سكر الغفلة و الغرور ابعد افاقة من سكر الخمور،مستى «غفلت »و غرور،هشياريش ازمستى شراب دورتر است.» (63)

5- اين بحث را با حديث ديگرى از امام امير مؤمنان على عليه السلام كه «يقظه »را به چراغ نورانى تشبيه فرموده،پايان مى دهيم:«فاستصبحوا بنور يقظة فى الابصار و الاسماع و الافئدة،با نور يقظه و بيدارى،چشم و گوش و قلب را روشن سازيد» (64)