لطفا منتظر باشید ...
سخاوت در منابع حديث
در روايات اسلامى تعبيرات بسيار والايى درباره «جود»و«سخاء»ديده مى شود كه در نوع خود كم نظير است.روايات زير نمونه هايى است كه از ميان احاديث فراوانى گلچين شده است:
1- در حديثى از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و اله آمده است:«السخاء خلق الله الاعظم (12) ، سخاوت،اخلاق بزرگ الهى است »
در واقع تمام سخاوتها در وجود ذى جود پروردگار متجلى است،زيرا هر چه داريم از اوست. نعمتهاى گوناگون،زمين و آسمان،حيات وجود ما،همه از اوست و هر جاسخاوتى است از سخاوت او سرچشمه گرفته است،زيرا اگر او مواهبى به ما نمى بخشيد،ما توان بخشش را نداشتيم،حتى صفت جود و بخشش نيز از مواهب اوست.
2- امام صادق عليه السلام مى فرمايند:«السخاء من اخلاق الانبياء و هو عماد الايمان ولا تكون المؤمن الا سخيا و لا يكون سخيا الا ذو يقين و همه عالية لان السخاء شعاع نور اليقين،و من عرف ما قصد هان عليه ما بذل،سخاوت از اخلاق انبياء است و ستون ايمان است و هيچ فرد با ايمانى وجود ندارد،مگر اين كه با سخاوت است و هيچ سخاوتمندى وجود ندارد،مگر اين كه داراى يقين و همت عاليه است،زيرا سخاوت،شعاع نور يقين است وآن كس كه بداند چه چيزى را قصد كرده،آنچه را كه بذل نموده در نظر او كم اهميت است » (13)
از اين حديث استفاده مى شود كه اين صفت والا بعد از ذات پاك الهى كه مبداسخاوت است در وجود انبياء،نشانه ايمان و يقين آنهاست.
3- در حديث ديگرى از امير مؤمنان عليه السلام آمده است:«تحل بالسخاء و الورع فهماحلية الايمان و اشرف خلالك،به سخاوت و ورع،خود را بياراى كه اين دو آرايش ايمان و برترين صفات توست.» (14)
اين تعبير نشان مى دهد كه اين صفت را از برترين صفات مؤمن به حساب آورده است.
4- در حديث ديگرى از همان امام بزرگوار آمده است:«السخاء ثمرة العقل والقناعة برهان النبل،سخاوت ميوه درخت عقل و خرد و قناعت دليل بر نجابت است » (15)
آنها كه در بخشش به ديگران «بخل »مى ورزند،اموال زيادى را فراهم كرده ومى گذارند و مى روند،در حقيقت اين گونه افراد عاقل نيستند،زيرا،زحمت بر دوش آنها بوده،بدون آن كه از اموالشان بهره مادى يا معنوى ببرند.كدام عاقلى چنين كارى مى كند!
5- در تعبير ديگرى از آن حضرت عليه السلام در مورد اهميت «سخاوت »به نكته لطيف ديگرى اشاره مى فرمايند:«غطوا معايبكم بالسخاء فانه ستر العيوب،عيوب خويش را باسخاوت بپوشانيد،زيرا سخاوت پوشاننده عيبهاست » (16)
صدق اين كلام مولى با تجربه به خوبى ثابت مى شود،اشخاص را مى بينيم كه عيوب گوناگونى دارند،ولى چون سخاوتمندند همه مردم به ديده احترام به آنها مى نگرند.
6- باز در تعبيرى ديگر از همان امام همام عليه السلام آمده است:«السخاء يمحص الذنوب و يجلب محبة القلوب،سخاوت،گناهان را پاك مى كند و دل ها را سوى سخاوت كننده فرامى خواند.» (17)
اين تعبير نشان مى دهد كه «سخاوت »كفاره بسيارى از گناهان است!
7- مولى الموحدين على عليه السلام درباره تاثير عميق محبت در جلب قلبها مى فرمايند: «مااستجلبت المحبة بمثل السخاء و الرفق و حسن الخلق،هيچ چيزى مانند سخاوت و مداراكردن و حسن خلق،جلب محبت نمى كند. (18)
8- رسول خدا صلى الله عليه و اله در اين باره مى فرمايند:«السخى قريب من الله قريب من الناس قريب من الجنة،سخاوتمند نزديك به خدا،نزديك به مردم و نزديك به بهشت است.» (19)
9- در حديث ديگرى از امام صادق عليه السلام آمده است:«شاب سخى مرهق فى الذنوب احب الى الله عز و جل من شيخ عابد بخيل،جوان سخاوتمند آلوده به گناه،نزد خدا محبوبتراز پيرمرد عابد بخيل است » (20)
به يقين اين «سخاوت »سبب امدادهاى الهى مى شود و سرانجام آن جوان آلوده رانجات مى دهد،ولى آن پير عابد بخيل به خاطر بخلش در گناه فرو خواهد رفت.
10- اين بحث را با حديثى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و اله به عنوان حسن ختام پايان مى دهيم:
«تجافوا عن ذنب السخى فان الله آخذ بيده كلما عشر،از گناه و لغزش سخاوتمند صرف نظر كنيد،زيرا،هر زمان بلغزد،خداوند دست او را مى گيرد(و نجاتش مى دهد.) (21)
از مجموع احاديث بالا،ارزش و اهميت فوق العاده «سخاوت »در كلام پيشوايان اسلام مشخص مى شود و نشان مى دهد كه كمتر فضيلتى با آن برابرى مى كند.
