لطفا منتظر باشید ...
تفسير و جمع بندى
سرچشمه غفلت
آيات اول و دوم ناظر به قوم «عاد» و «ثمود» است كه پيامبرانى به نام «هود» و «صالح » داشتند اين جمعيت با پيشرفتى كه در كشاورزى و صنعت پيدا كرده بودند سخت سرگرم به دنيا شده و به آن دل بسته بودند و آرزوهاى دور و دراز آنها را در خود غرق ساخته بود و چنان گرفتار غرور و كبر و نخوت شده بودند كه نه تنها كمترين اعتنايى به دعوت خيرخواهانه پيامبرشان هود و صالح 8 نكردند، بلكه به مبارزه با آنها برخاستند. قرآن مجيد در نخستين آيه از آيات بالا، از زبان حضرت صالح 7 خطاب به آن قوم سركش چنين نقل مى كند: «به خاطر بياوريد كه قوم عاد به خاطر طغيان از ميان رفتند و خداوند شما را جانشينان آنان قرار داد و در زمين مستقر ساخت كه در دشتهايش قصرها براى خود بنا مى كنيد و در كوهها(در دل سنگها) براى خود خانه هايى مى تراشيد، به ياد نعمت هاى خدا باشيد و در زمين فساد نكنيد»! (واذكروا اذ جعلكم خلفاء من بعد عاد و بواكم فى الارض تتخذون من سهولها قصورا و تنحتون الجبال بيوتا فاذكروا آلاء الله و لاتعثوا فى الارض مفسدين) (5)
در دومين آيه وضع قوم «عاد» را شرح مى دهد كه توضيحى است براى آيه قبل كه در باره قوم «ثمود» بود. از زبان پيامبرشان(حضرت هود(ع)) چنين نقل مى كند: «آيا شما بر هر مكان مرتفعى نشانه اى از سر هوا و هوس مى سازيد؟ - و قصرها و قلعه هاى زيبا و محكم بنا مى كنيد كه گويى در دنيا جاودانه خواهيد ماند»! (اتبنون بكل ريع آية تعبثون و تتخذون مصانع لعلكم تخلدون) (6) هود(ع) با اين سخن به آنها مى فهماند كه يكى از علل مهم انحراف شما هوسرانى و تكيه بر آرزوهاى دراز است كه شما را از خدا غافل كرده و در زرق و برق دنيا غرق ساخته است. «مصانع » جمع «مصنع » به معنى ساختمان و قصر مجلل و محكم است، اين واژه از ماده «صنع » گرفته شده كه به معنى كار نيكو انجام دادن است، بنابراين صنع به هر كارى گفته نمى شود، بلكه به كارهايى اطلاق مى گردد كه داراى امتياز خاصى است.
قوم عاد و ثمود تصور مى كردند كه با اين بناهاى محكم و زيبا و خانه هاى مجللى كه در درون دل كوهها ايجاد كرده بودند، مى توانند خود را از آفات و گزند حوادث مصون دارند و ساليان دراز زنده بمانند و به عيش و نوش بپردازند. همين معنى در باره قوم ثمود در آيات ديگرى مطرح شده است و باز از زبان صالح 7 اين چنين مى خوانيم: «اتتركون فى ما ههنا آمنين فى جنات و عيون و زروع و نخل طلعها هضيم و تنحتون من الجبال بيوتا فارهين; آيا چنين مى پنداريد كه هميشه در نهايت امنيت در نعمت هايى كه اينجاست، مى مانيد - در اين باغها و چشمه ها - در اين زراعت ها و نخلهايى كه ميوه هايش شيرين و رسيده است و شما از كوهها خانه هايى(بسيار محكم) مى تراشيد و در آن به عيش و نوش مى پردازيد( و همه چيز را به دست فراموشى مى سپاريد؟!)». (7) بى شك غرور و غفلت حاصل از طول امل منحصر به قوم عاد و ثمود نبود، ولى در قرآن مجيد در مورد اين دو گروه سركش، اين رذيله اخلاقى برجستگى خاصى دارد.
