اخلاق در قرآن کریم جلد 2

صد هزاران كيميا حق آفريد كيمايى همچو صبر،آدم نديد! از تعبير آيه فوق،استفاده مى شود كه «صبر»وجه مشترك تمام اوصاف دوازده گانه «عباد الرحمن »مى باشد. در سيزدهمين آيه كه از آيات معروف صبر است،ضمن بشارت به صابران در برابرآزمايش هاى بزرگ الهى مى فرمايد:«به يقين همه شما را با چيزى از ترس،گرسنگى،زيان مالى و جانى و كمبود ميوه ها،آزمايش مى كنيم و صابران را بشارت ده-آنها كه هرگاه مصيبتى به آنان رسد، مى گويند:ما متعلق به خداييم و سوى او بازگرديم-آنها كسانى هستند كه رحمت هاى الهى شامل حالشان است و آنها هدايت يافتگانند، و لنبلونكم بشى ء من الخوف و الجوع و نقص من الاموال و الانفس و الثمرات و بشر الصابرينالذين اذا اصابتهم مصيبة قالوا انا لله و انا اليه راجعوناولئك عليهم صلوات من ربهم و رحمة و اولئك هم المهتدون » (26)

گرچه در اين آيات،تنها به يكى از شاخه هاى صبر،يعنى صبر بر مصائب و مشكلات اشاره شده، ولى اهميت آن به اندازه اى است كه صلوات و درود و رحمت الهى را به اين دسته از صابران جارى شده،و مسيرهاى هدايت را در پرتو همين صبر و شكيبايى مى پيمايند. با توجه به اين نكته كه آزمايش هاى گوناگون در اين جهان از سنت هاى خلل ناپذيرالهى است، و عبور از گردنه هاى صعب العبور آن جز با صبر ممكن نيست،به نقش صبر وشكيبايى در زندگى و آثار نهايى آن پى مى بريم.

چه افتخارى از اين بالاتر كه انسان در برابر صبرش،مشمول اين سه عنايت بزرگ الهى گردد: نخست،صلوات و درودى از نوع آنچه بر پيامبر بزرگش فرستاده مى شود و سپس شمول رحمت واسعه الهى،نسبت به او و از همه مهمتر،هدايت پروردگار كه سرچشمه تمام نعمت ها و خوشبختى هاست. در اين كه چرا صلوات به صورت جمع آمده دو تفسير ذكر شده كه هر دو مى تواندصحيح باشد:نخست اين كه اشاره به انواع اكرام و احترام الهى است،و ديگر اين كه اشاره به تكرار آن مى باشد.تعبير به رحمت،به صورت نكره نيز اشاره به اهميت وعظمت است. در بيان تفاوت ميان صلوات و رحمت،بعضى گفته اند:صلوات اشاره به مدح و ثناى الهى و لطف و مغفرت اوست،در حالى كه رحمت،اشاره به انواع نعمت هاى مادى ومعنوى در دنيا و آخرت دارد.