گناه زدائي
از نظر تعليمات اسلامي، هر گناه اثري تاريك كننده و كدورت آور بر دل آدمي باقي مي گذارد و در نتيجه ميل و رغبت به كارهاي نيك و خدائي كاهش مي گيرد و رغبت به گناهان ديگر افزايش مي يابد. متقابلا عبادت و بندگي و در ياد خدا بودن وجدان مذهبي انسان را پرورش مي دهد، ميل و رغبت به كار نيك را افزون مي كند و از ميل و رغبت به شر و فساد و گناه مي كاهد. يعني تيرگيهاي ناشي از گناهان را زايل مي گرداند و ميل به خير و نيكي را جايگزين آن مي سازد.
در نهج البلاغه خطبه اي هست كه درباره نماز زكوه و اداء امانت بحث كرده است. پس از توصيه و تاكيدهائي درباره نماز، مي فرمايد:
و انها لتحت الذنوب حت الورق و تطلقها اطلاق الربق و شبهها
رسول الله صلى اللَّه عليه و آله بالحمة تكون علي باب الرجل فهو يغتسل منها في اليوم و الليله خمس مرات، فما عسي ان يبقي عليه من الدرن؟. [ خطبه 190. ]
نماز گناهان را مانند برگ درخت مي ريزد و گردنها را از ريسمان گناه آزاد مي سازد، پيامبر خدا نماز را به چشمه آب گرم كه بر در خانه شخص باشد و روزي پنج نوبت خود را در آن شستشو دهد تشبيه فرمود، آيا با چنين شستشوها چيزي از آلودگي بر بدن باقي مي ماند؟
درمان اخلاقي
در خطبه 234 پس از اشاره به پاره اي از اخلاق رذيله از قبيل سركشي، ظلم، كبر، مي فرمايد: و عن ذلك ما حرس الله عباده المؤمنين بالصلوات و الزكوات و مجاهدة الصيام في الايام المفروضات تسكينا لاطرافهم و تخشيعا لابصارهم و تذليلا لنفوسهم، و تخفيضا لقلوبهم و اذهابا للخيلاء عنهم.
چون بشر در معرض اين آفات اخلاقي و بيماريهاي رواني است خداوند بوسيله نمازها و زكاتها و روزه ها بندگان مؤمن خود را از اين آفات حراست و نگهباني كرد، اين عبادات دستها و پاها را از گناه باز مي دارند، چشمها را از خيرگي بازداشته به آنها خشوع مي بخشند، نفوس را رام مي گردانند، دلها را متواضع مي نمايند، و باد دماغ را زايل
مي سازند.
انس و لذت
اللهم انك آنس الانسين لاولياءك و احضرهم بالكفاية للمتوكلين عليك تشاهدهم في سرائرهم و تطلع عليهم في ضمائرهم و تعلم مبلغ بصائرهم فاسرارهم لك مكشوفه و قلوبهم اليك ملهوفه، ان اوحشتهم الغربة آنسهم ذكرك و ان صبت عليهم المصائب لجأوا الي الاستجارة بك. [ خطبه 218. ]پروردگارا تو از هر انيسي براي دوستانت انيستري، و از همه آنها براي كساني كه به تو اعتماد كنند براي كارگزاري آماده تري، آنان را در باطن دلشان مشاهده مي كني و در اعماق ضميرشان بر حال آنان آگاهي و ميزان بصيرت و معرفتشان را مي داني، رازهاي آنان نزد تو آشكار است و دلهاي آنها در فراق تو بيتاب است. اگر تنهائي سبب وحشت آنان گردد ياد تو مونسشان است و اگر سختيها بر آنان فرو ريزد به تو پناه مي برند.
و ان للذكر لاهلا اخذوه من الدنيا بدلا. [ خطبه 213. ]
همانا ياد خدا افراد شايسته اي دارد كه آن را به جاي همه نعمتهاي دنيا انتخاب كرده اند.
در خطبه 150 اشاره اي به مهدي موعود "عجل الله تعالي فرجه الشريف" دارد، و در آخر سخن، گروهي را در آخرالزمان ياد مي كند كه شجاعت و حكمت و عبادت تواما در آنها گرد آمده است، مي فرمايد:
ثم ليشحذن فيها قوم شحذ القين النصل. تجلي بالتنزيل ابصارهم، و يرمي بالتفسير في مسامعهم، و يغبقون كأس الحكم ء بعد الصبوح. [ خطبه 220. ]
سپس گروهي صيقل داده مي شوند و مانند پيكان در دست آهنگر تيز و بران مي گردند، بوسيله قرآن پرده از ديده هايشان برداشته مي شود و تفسير و توضيح معاني قرآن در گوشهاي آنان القا مي گردد، جامهاي پياپي حكمت و معرفت را هر صبح و شام مي نوشند، و سر خوش باده معرفت مي گردند.
ديده هايشان برداشته مى شود و تفسير و توضيح معانى قرآن در گوشهاى آنان القا مى گردد، جامهاي پياپي حكمت و معرفت را هر صبح و شام مي نوشند، و سر خوش باده معرفت مي گردند.