علیرضا سبحانی، علی کربلایی پازوکی، احمد بهشتی، عباس جلالی، فاطمه نقیبی، جعفر سبحانی، سید محمد حکاک، اصغر هادوی کاشانی، محمدرضا غفوریان، سید محمود نبویان، علیرضا قائمی نیا، رضا باقی زاده
اهل سنّت بر اين اعتقادند كه خداى سبحان و رسول گرامى او، اصحاب را تزكيه و پاك گردانده و همه آنها را عادل قرار داده اند و بايد بر همين مبنا حركت كرد و هر آنچه را كه صحابه مخالف و منافى نصوص صريح قرآن و سنّت انجام داده اند، به تأويل برد و توجيه كرد. آنان در اين ادعا، به آياتى از قرآن كريم و رواياتى كه در كتب خود از رسول اكرم ـ ص ـ در فضيلت صحابه نقل كرده اند، استناد جسته اند و يكى از معروفترين احاديثى كه بدان متمسك شده اند، حديث «اصحابى كالنجوم، بايّهم اقتديتم اهتديتم» است.در اين مقاله، نخست، ديدگاههاى رجال نامى و علماى معروف اهل سنت را درباره حديث «نجوم» يادآور مى شويم و سپس به ذكر نقدهاى آن پرداخته و آنگاه راويان آن را مورد ارزيابى قرار مى دهيم؛ و در پايان، مرورى گذرا بر شرح حالات صحابه اى كه مشمول حديث مزبور هستند، خواهيم داشت.معناى لغوى «اصحاب»:در آغاز و براى ورود به بحث، معناى لغوى «صُحبة» را يادآور مى شويم؛ صُحبه در لغت، معاشرت و ملازمت است[1] و جمع اسم فاعل آن، صَحْب و اصحاب و صحابه مى آيد.راغب، در «مفردات» مى گويد: «در عرف، جز به كسى كه ملازمت او زياد باشد، صاحب گفته نمى شود».[2] بنابراين، صاحب و يار پيامبر ـ ص ـ آنگونه كه اقتضاى كلمه، از نظر لغت است، كسى است كه با آن حضرت معاشرت و ملازمت داشته است. چنين شخصى، مسلمان بوده يا كافر، شايسته يا تبهكار، مؤمن يا منافق، تفاوتى ندارد؛ زيرا اصلِ در اين اطلاق، آنگونه كه فيّومى نيز گفته است، «كسى است كه با او [يعنى پيامبر ـ ص ـ] مجالستى داشته و يا او را ديده است».[3]معناى اصطلاحى «صحابى»:اصوليان و محدّثان اتفاق نظر دارند كه نام «صحابى» تنها بر فرد مسلمان اطلاق مى شود. در تعريف صحابى گفته هاى متفاوتى وجود دارد؛ آنچه اصوليان معتبر مى دانند اين است كه: «صحابى كسى است كه با پيامبر ـ ص ـ مجالستى طولانى داشته و از او پيروى كرده و اوامر و دستورات الهى را از او أخذ نموده است؛ بر خلاف كسى كه تنها آهنگ وى نموده، بى آنكه فضيلت مجالست و ملازمت و پيروى از آن حضرت را دارا باشد».
لطفا منتظر باشید ...
