سند شماره :81
خيلى محرمانه
تاريخ :10 ژوئي،19 197تير 8531
از: سفارت آمريكا-كابل 3425
به: وزارت امور خارجه واشنگتن دى.سى.
جهت اطلاع: به سفارتخانه هاى ،آمريكا در، ايلام آباد، مسكو، دهلى نو،تهران.
موضوع: دانشگاه كابل- آشوب در محوطه دانشگاه
1 تمام متن خيلى محرمانه است
2 - خلاصه: دسگيرى استادان و سربازگيرى از دانشجويان در دانشگاه كابل
تشنجاتى را در آنجا ايجادكرده است در محوطه دانشگاه اعمال خشونت آميزى
گزارش شده است. نفوذ شوروى در دانشگاه افزايش يافته و نقش شورويها به
موازات افزايش سريع تعداد دانشجويان بويژه افراد وفادار به حزب خلق از سوى
رژيم، با انحطاط كيفيت آموزشى مترادف گشته است. پايان خلاصى.
3 -چندين عامل مرتبط با هم باعث شده است كه تشنجاتى در دانشگاه بروز كند.
جمهورى دمكراتيك افغانستان بر تعداد دانشجويان و به ويژه افراد وفادار به
حزب خلق افزوده است. ولى نيروى انسانى و امكانات آموزشى دانشگاه با اين
افزايش هماهنگ نيست. بنا به اظهار بعضى از استادان در ماههاى مارس و آوريل
چهارهزار نفر بر تعداد دانشجويان افزوده شده است، اين رقم معادل 53%
افزايش نسبت به هفت هزار و پانصد دانشجويى است كه سال گذشته ثبت نام
كرده اند. محمود سوما وزير آموزش عالى طى كفت و گويى در جريان يك
ضيافت در تاريخ 5 ژوئيه گفت كه در حال حاضر حدود هزار دانشجو در دانشگاه
حضور دارند، كه اين رقم از زمان كودتاى سال 33 1978% افزايش را نشان
مى دهد. " او به يك مامور ديگر سفارت گفته بود كه يازده هزار و پانصد دانشجو
ثبت نام كرده اند " . سوما اعتراف كرد كه اين افزايش سريع در چهار زمينه
مشكلاتى به وجود آورده است كه عبارتند از كمبود تعداد كلاسها و كمبود
خوابگاهها و استادان و همچنين تنزل كيفيت آمادگى دانشجويان تازه وارد به
دانشگاهها. او اظهار خوش بينى كرد كه " " عمليات ساختمانى و توسعه " " طبق
برنامه 5 ساله اين " " مشكلات فزاينده " " را كاهش خواهد داد.در اين حال اوچنين
برآورد. كرد كه ظرف 5 سال آينده تعداد دانشجويان از حدود بيست هزار نفر
كنونى به دوبرابر افزايش خواهد يافت و نيز " " مشكلات مربوط به تلاش جهت
توسعه دانشگاهها تا مدت زيادى گريبانگير ما خواهد بود " " . " سيستم آموزش عالى
افغانستان شامل دانشگاه كابل و دانشكده ننگرهار و پلى تكنيك و از قرار معلوم
آكادمى هاى تربيت معلم كه اكنون جزيى از وزارت آموزش و پرورش است، به
زودى به صورت جزيى از وزارت آموزش عالى در خواهد
آمد " . سوما گفت كه يكى از هدفهايى كه اولويت برخوردار است برقرارى
مجموعه هاى وابسته دانشگاهى در سراسر كشور است. او گفت كه دو مجموعه از
اين نوع در مزار شريف و قندهار در چارچوب برنامه 5 ساله تكميل خواهد شد.
4 افزايش جوانان خلقى " كه آنها را " " آدم هاى ماشيبنى " " نام گذارى كردند "
در دانشگاه كابل اصطكاكهاى سياسى در ميان دانشجويان كه سابقا دژ مستحكم
احساسات پرچميستى بوده اند، ايجاد كرده است.در ماههاى بعد از كودتا عده اى
از هواداران پرچم در ميان استادان و چه در ميان دانشجويان وفادارى خود را به
نفع حزب خلق تغيير داده اند. همين شش ماه قبل يك ناظر اظهار نظر كرد كه
اعتقادات سياسى دست چپى در دانشگاه با نسبت60 به 40 به نفع خلقى ها بود
ولى وى گفت اين تناسب به طور مداوم تغيير كرده و خلقى ها بار ديگر نسبت به
پرچمى ها در اقليت فراگرفته اند.
5 -نفوذ شوروى در دانشگاه افزايش يافته و نقش شوروها با انحطاط كيفيت
آموزش در دانشگاه مترادف گشته است.يك رئيس دانشگاه رسوفيل " دوستار
روس " زبانهاى انگليسى و آلمانى و فرانسه را به عنوان زبان تدريس حذف كرد و
در نتيجه چندين دانشكده بويژه دانشكده هاى مهندسى و علوم فلج شد.
تدريسش در حال حاضر به زبان روسى انجام مى گيرد " هرچند اين وضع ممكن
است بار ديگر تغيير كد زيرا متكلمين به زبان پشتو به تدريج بانفوذتر مى شوند " ، در
حاليكه كتابهاى درسى هنوز به زبان انگليسى است. يك دانشجوى سال چهارم
مهندسى به من گفت " " هر يك از آنها نسبت به ديگرى نامربوط است " " .
در ضمن مطالعه زبان روسى بشذت تقويت شده است. موافقت نامه هايى كه
اخيرا بين جمهورى دمكراتيك افغانستان و شورويها امضا شده شامل رشته هاى
زبان و ادبيات روسى در سراسر دانشگاه و وارد كردن مطالبى به آن زبان است. در
عين حال مبادله دانشجويان و استادان با كشورهاى غربى رو به كاهش است ولى
مبادله با كشور هاى سوسياليستى بويژه اتحاد جماهير شوروى افزايش سريع
مى يابد.
6 - رژيم تصفيه استادان غير قابل اعتماد از لحاظسياسى را آغاز كرده است. به
عنوان نمونه دكترم. حيدر رئيس سابق دانشكده حقوق و علوم سياسى " داراى
درجه دكترا از فرانسه " ، دكتر غفور عارفى از دانشكده حقوق و علوم سياسى
" داراى درجه دكترى از دانشكده اينديانا " ،پروفسور على آقابلخى از دانشكده
اقتصاد، پروفسور حبيب و رحمان هلاح از دانشكده ادبيات، داراى درجه فوق
ليسانس از دانشگاه ميشيگان " ، پروفسور قائم هاشمى از دانشكده ادبيات دكتر
عبد الرزاق فلو از دانشكده ادبيات " درجه دكترا از دانشگاه ايالتى پنسيلوانيا " .
درضمن يك دكتر از دانشكده پزشكى " و شوهر يك كارمند آژانس بين المللى
ارتباطات آمريكا " از دفتر خود بيرون كشيده شد و به وزارت كشور برده شد و از
قرار معلوم از آن پس ناپديد شده است پس از يك هفته انتظار پر از اضطراب و در
پى يك تحقيق بى سرو صدا از سوى خانواده او پاسخ داده شد كه " " صبور ياشيد " "
پى از پنج هفته خانواده او بار ديگر پرس و جو كرد، به آنها گفته شد " " چرا شما
اينقدر بى صبر هستيد " " . خويشاوندان وى نتوانستند مطلع شوند كه اين دكتر در
كجا تحت بازداشت مى باشد يا چرا باز داشت شده و اينكه آيا او هنوز زنده است
يا خير.
7 - دانشجويان دستگير مى شوند و به خدمت نظام وضيفه برده مى شوند. به ما
گفته
شده كه دوهزار دانشجو دستگير شده و يا " " داوطلبانه براى انجام وضيفه در
نيروهاى مسلح برده شده اند. بعضى از اين سربازهاى تازه وارد واقعا خودشان
ثبت نام مى كنند و انگيزه آنها وعده عضويت در حزب است. ليكن بسيارى ديگر
براى اجتناب از فشار دست و پا مى زند.
بيم و هراس آنها موجب تشنجات زيادى مى شود.
8 - خشونت جسته و گريخته و مرگبار در محوطه دانشگا، بخشى از اين تشنج را
نشان مى دهد. در روز 23ژوئن يعنى روزى كه زدو خردهاى مختصرى در جاده
ميوند در گرفت از قرار معلوم بمبى در اتومبيل يك عضو حزب خلق " در مقابل
دانشكده مهندسى " منفجر شد كه در نتيجه يك دانشجو كشته و دو دانشجوى
ديگر شديدا مجروح شدند تقريبا به طور همزمان بمب ديگرى در نقطهاى دير از
دانشگاه منفجر شد ولى به كسى آسيبى نرسيد. علاوه بر اين منابع مى گويند كه
اخيرا دو دانشجوى دختر وابسته به خزب خلق در يكى از آزمايشگاههاى محوطه
دانشگاه به قتل رسيده و جسدهاى آنها مثله شده است.
دو دانشجوى دختر نيزاز قرار معلوم اخيرادستگير شده و به زندان پل چرخى
انتقال داده شده و ظاهرا سربازان آنها را مورد تجاوز قرار داده اند. اين دختران بعدا
آزاد شده و اكنون در بيمارستان بسترى هستند.
9 - نظريه: دانشگاه در جوش و خروش به سر مى برد ولى به حالت يك قيام
درنيامده است. هنوز نشانه هايى مبنى بر اينكه رژيم نتواند اين تشنجات را مهار
كند و يا نارضايتى فزاينده را سركوب كند وجودندارد. ما نيز نمى توانيم احتمال
اينكه اين ناآراميها و خشونت هاى جسته و گريخته در دانشگاه ممكن است به يك
مشكل جدى براى دولت تبديل شود،كنار بگذاريم. ما همچنان مراقب اوضاع و
احوال در دانشگاه خواهيم بود.
فلاتين
91 شماره سند
سفارت آمريكا- كابل 6425 از:
وزارت امور خارجه واشنگتن دى سى به:
11ژوئي،20 - 197تير 8531 تاريخ:
حيرت سفر آلمان شرقى از تناقضات رژيم خلقى
سند شماره: 91
خيلى محرمانه
تاريخ: 11ژوئي،20 - 197تير 8531
از:سفارت آمريكا- كابل 6425
به:وزارت امور خارجه واشنگتن دى سى
جهت اطلاع: سفارتخانه هاى آمريكا در پكن، بلگراد، برلين، بن، قاهر، كلمبو،
اسلام آباد، جد،
لندن، مسكو، پاريس، پراگ، تهران، هيئت نمايندگى آمريكا در مقر ناتو.
مرجع:كابل 6415
موضوع: حيرت سفر آلمان شرقى از تناقضات رژيم خلقى.
1 - تمام متن خيلى محرمانه است.
2 - همانطور كه در تلكس مرجع پيش بينى شده بود، دكتر هرمان شويساو سفير
جمهوذى دمكراتيك آلمان در كابل در تاريخ 9 ژوئيه با من نلاقات نمود تا درباره
وضعيت
فعلى در افغانستان گفتگو كند. شويساو به همان صورت كه روش هميشگى
اوست، سعى كرد كه دوستانه و صريح به نظر برسد.
لطفا منتظر باشید ...
