اين سوره هيجدهمين سوره از قرآن شريف است كه پيش از آغاز ترجمه و تفسير آن به نكاتى از شناسنامه آن اشاره مى رود.
1 - نام اين سوره
نام اين سوره مباركه از آيات 9، 11، 17 و 25 آن برگرفته شده است، و خود واژه «كهف» به مفهوم «غار» مى باشد و منظور از آن اشاره به همان «غارى» است كه گروهى از جوانان متفكّر و آزادى خواه در پيكار با استبداد و ارتجاع روزگار تيره و تار خويش، به آنجا پناه بردند تا ساعتى آسوده از شرارت و شقاوت گماشتگان اختناق و ارتجاع، بياسايند و براى يافتن راه نجات و مبارزه با ستم طرحى بريزند... و بدين سان اين سوره نشانگر آن است كه خدا آنان را نه تنها نجات داد كه جاودانه ساخت و به عنوان الگوى جوانان حق جو و حق پو و آزادى خواه به تابلو برد.
2 - فرودگاه آن
همه آيات يكصد و دهگانه اين سوره، جز يك آيه آن - كه آيه 28 است - در مكّه فرود آمده و تنها همان يك آيه در «مدينه» فرود آمده است.در اين مورد «ابن عباس» مى گويد: آيه «و اصبر نفسك...» در مدينه فرود آمده و ديگر آيات همگى در كنار كهن ترين معبد توحيد فرود آمده است.
3 - شمار آيات و واژه ها
اين سوره طبق شمار «بصريان» يكصد و يازده آيه،به شمار «كوفيان» يكصد و ده آيه،به شمار «شاميان» يكصد و شش آيه،و به شمار «حجازيان» يكصد و پنج آيه است، كه دليل آن خواهد آمد.
4 - فضيلت سوره و پاداش تلاوت آن
1 - از پيامبر گرامى صلى الله عليه وآله آورده اند كه: من قرأها فهو معصوم ثمانية ايام من كلّ فتنة فان خرج الدّجال في تلك الثمانية الأيام عصمه اللّه من فتنة الدّجال...(85)هر كسى اين سوره را خالصانه تلاوت كند، به مدت هشت روز از هر فريب و فتنه اى مصون خواهد بود، و اگر «دجّال» در اين هشت روز پديدار گردد، خدا وى را از فتنه دجّال حراست خواهد كرد؛ و هر كس آخرين آيه آن را بخواند و به بستر استراحت برود از بستر او فروغى به سوى كعبه پرتو افكن مى گردد كه در كنار آن فرشتگانى - تا به هنگام برخاستن او از بستر - برايش طلب آمرزش و بخشايش مى كنند.و اگر فردى در مكّه باشد اين آيه را به هنگام رفتن به بستر بخواند فروغى روشنگر از بستر او به «بيت المعمور» مى تابد كه در كنار آن فرشتگانى - تا به هنگام بيدار شدن او - برايش آمرزش مى خواهند.2 - و نيز «سمرة بن جندب» از آن حضرت آورده است كه فرمود:من قرأ عشر آيات من سورة الكهف حفظاً لم تضره فتنة الدّجال...(86)هر كسى ده آيه از سوره كهف را حفظ كند و بخواند، فتنه گرى «دجّال» به او زيانى نمى رساند، و هركسى همه آن را از حفظ بخواند وارد بهشت مى گردد.3 - و نيز آورده اند كه فرمود: هان اى مردم! آيا سوره اى را به شما نشان ندهم كه وقتى فرود آمد شكوه و عظمت آن كران تا كران آسمان ها را فرا گرفته بود و هفتاد هزار فرشته آن را بدرقه و همراهى كردند؟گفتند: چرا اى پيامبر خدا.فرمود: آن سوره، سوره كهف است.آنگاه افزود: من قرأها يوم الجمعة غفر اللّه له الى الجمعة الاخرى و زيادة ثلاثة ايّام و اعطي نوراً تبلغ السماء...(87)هر كسى در روز جمعه آن را تلاوت كند و براى عمل به مفاهيم و مقررات آن در آياتش بينديشد، خدا تا سه روز پس از جمعه او را مورد بخشايش قرار مى دهد و به او فروغى مى بخشد كه به آسمان رسد و در فتنه «دجّال» روزگارش او را حراست مى كند.4 - و نيز از آن گرانمايه عصرها و نسل ها آورده اند كه فرمود:هر كس ده آيه سوره كهف را - از آيه اول تا دهم - حفظ كند، اگر «دجّال» را درك كند زيان و فريب او به وى نخواهد رسيد؛ و هر كس آيات آخر آن را حفظ كند، در روز رستاخيز نورى به همراه او خواهد بود.قال من حفظ عشر آيات من اوّل سورة الكهف ثم ادرك الدجّال لم يضره...(88)5 - و نيز از آن بزرگوار آورده اند كه فرمود: من قرأ سورة الكهف يوم الجمعة فهو معصوم الى ستة ايام من كلّ فتنة...(89)هر كس سوره كهف را در روز جمعه بخواند، تا شش روز، به بركت آن، از هر دجّالگرى و فتنه اى آسوده خواهد ماند و اگر «دجّال» در عصر او پديدار گردد، وى از شرّش مصون خواهد ماند.6 - از ششمين امام نور آورده اند كه فرمود: من قرأ سورة الكهف في كلّ ليلة جمعة لم يمت الاّ شهيداً و بعثه اللّه مع الشّهداء...(90)هر كس سوره كهف را در هر شب جمعه بخواند، در راه حق شهيد خواهد شد و خدا او را با شهيدان راستين برخواهد انگيخت و در روز رستاخيز در جايگاه آنان خواهد بود.
دورنمايى از سوره «كهف»
اين سوره نيز - كه هيجدهمين سوره از قرآن شريف و داراى يكصد و ده آيه است - از سوره هاى مكّى است و جز يك آيه آن كه در مدينه فرود آمده ديگر آياتش در كنار خانه خدا بر قلب مصفاى پيامبر فرود آمده است، از اين رو حال و هواى سوره هاى مكى و آغاز گسترش اسلام، در آيات آن محسوس است.در كران تا كران آيات اين سوره مباركه مفاهيم بلند، معارف انسانساز، اندرزها و پندهاى درس آموز، فرمان ها و هشدارهاى عبرت انگيز، داستان ها و سرگذشت هاى هدف دار و سازنده موج مى زند.اگر بر آن باشيم كه دورنمايى از محتواى اين سوره را به تابلو بريم با اين مفاهيم و عناوين كلّى روبه رو مى گرديم،1 - ستايش خدا و سپاس به بارگاه او،2 - شناخت خدا، 3 - معاد شناسى و شناخت جهان پس از مرگ،4 - پيكار در راه آزادى و آزادگى و مبارزه با شرك و استبداد،5 - هجرت يا آخرين مرحله ستم ستيزى و آزادى خواهى.6 - پرتوى از سرگذشت درس آموز «موسى» و «خضر»،7 - پرتوى از داستان الهام بخش «ذوالقرنين» و گروه هايى از مردم،8 - سرگذشت سازنده اصحاب كهف يا قيام دليرانه جوانان پرشور بر ضد شرك و بيداد،9 - داستان ثروتمند شرك گرا و بى ايمان و تنگدست با ايمان و توحيدگرا،10 - ناپايدارى دنيا و ارزش هاى مادى،11 - ايمان و عمل صالح و نقش نجات بخش آن،12 - و ده ها پند و اندرز و هشدار و درس انسانساز ديگرى كه خواهد آمد...
لطفا منتظر باشید ...
