تفسیر نمونه جلد 9

ولى روشن است كه هيچگونه دليلى بر محدود ساختن معنى صبر، در آيه مورد بحث نداريم بلكه يك مفهوم كلى و جامع را در بر دارد كه هر گونه شكيبايى را در برابر مشكلات، مخالفتها، آزارها، هيجانها، طغيانها و مصائب گوناگون را شامل مى‏شود و ايستادگى در برابر تمام اين حوادث در مفهوم جامع صبر مندرج است.

" صبر" يك اصل كلى و اساس اسلامى است كه در موردى از قرآن با نماز همراه ذكر شده است شايد به اين دليل كه نماز در انسان" حركت" مى‏آفريند و دستور صبر، مقاومت ايجاب مى‏كند، و اين دو يعنى" حركت" و" مقاومت" هنگامى كه دست به دست هم دهند عامل اصلى هر گونه پيروزى خواهند شد.

اصولا هيچگونه نيكى بدون ايستادگى و صبر ممكن نيست، چون بپايان رساندن كارهاى نيك حتما استقامت لازم دارد، و به همين جهت در آيه فوق به دنبال امر به صبر مى‏فرمايد خداوند پاداش نيكوكاران را ضايع نمى‏كند، يعنى نيكوكارى بدون صبر و ايستادگى ميسر نيست.

ذكر اين نكته نيز لازم است كه مردم در برابر حوادث ناگوار به چند گروه تقسيم مى‏شوند.

1- گروهى فورا دست و پاى خود را گم مى‏كنند و به گفته قرآن بنا بر جزع و فزع مى‏گذارند إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً (معارج- 20).

2- گروه ديگرى دست و پاى خود را گم نمى‏كنند و با تحمل و برد بارى در برابر حادثه مى‏ايستند.

3- گروه ديگرى هستند كه علاوه بر تحمل و برد بارى، شكر گزارى هم دارند.

4- گروه ديگرى هستند كه در برابر اينگونه حوادث عاشقانه به تلاش‏