تفسیر نمونه جلد 9

تا زمانى كه گروهى از انديشمندان متعهد و مسئول وجود دارد كه در برابر مفاسد ساكت نمى‏نشينند، و به مبارزه بر مى‏خيزند، و رهبرى فكرى و مكتبى مردم را در اختيار دارند اين جامعه به تباهى و نابودى كشيده نمى‏شود.

اما آن زمان كه بى‏تفاوتى و سكوت در تمام سطوح حكم فرما شد و جامعه در برابر عوامل فساد بى‏دفاع ماند، فساد و به دنبال آن نابودى حتمى است.

در آيه نخست ضمن اشاره به اقوام پيشين كه گرفتار انواع بلاها شدند مى‏گويد:

" چرا در قرون و امتها و اقوام قبل از شما نيكان و پاكان قدرتمند و صاحب فكرى نبودند كه از فساد در روى زمين جلوگيرى كنند" (فَلَوْ لا كانَ مِنَ الْقُرُونِ مِنْ قَبْلِكُمْ أُولُوا بَقِيَّةٍ يَنْهَوْنَ عَنِ الْفَسادِ فِي الْأَرْضِ).

بعد به عنوان استثناء مى‏گويد:" مگر افراد اندكى كه آنها را نجات داديم" (إِلَّا قَلِيلًا مِمَّنْ أَنْجَيْنا مِنْهُمْ).

اين گروه اندك هر چند امر به معروف و نهى از منكر داشتند، اما مانند لوط و خانواده كوچكش و نوح و ايمان آورندگان محدودش و صالح و تعداد كمى كه از او پيروى كرده بودند، آن چنان كم و اندك بودند كه توفيق بر اصلاح كلى جامعه نيافتند.

و به هر حال ستمگران كه اكثريت اين جامعه‏ها را تشكيل مى‏دادند به دنبال ناز و نعمت و عيش و نوش رفتند و آن چنان مست باده غرور و تنعم و لذات شدند كه دست به انواع گناهان زدند (وَ اتَّبَعَ الَّذِينَ ظَلَمُوا ما أُتْرِفُوا فِيهِ وَ كانُوا مُجْرِمِينَ).

سپس براى تاكيد اين واقعيت، در آيه بعد اضافه مى‏فرمايد: اينكه مى‏بينى خداوند اين اقوام را به ديار عدم فرستاد به خاطر آن بود كه مصلحانى‏