تفسیر نمونه جلد 9

سوى او باز مى‏گردد" (وَ إِلَيْهِ يُرْجَعُ الْأَمْرُ كُلُّهُ).

و اين مرحله توحيد افعالى است.

سپس نتيجه مى‏گيرد اكنون كه آگاهى نامحدود و قدرت بى‏پايان، مخصوص ذات پاك او است و بازگشت هر چيز به سوى او مى‏باشد،" بنا بر اين تنها او را پرستش كن" (فَاعْبُدْهُ).

و فقط بر او توكل نما (وَ تَوَكَّلْ عَلَيْهِ).

و اين مرحله توحيد عبادت است.

و از آنچه نافرمانى و سركشى و طغيان و گناه است، بپرهيز، چرا كه" خداوند از آنچه انجام مى‏دهيد غافل نيست" (وَ ما رَبُّكَ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ).

در اينجا به چند نكته بايد توجه كرد:

1- علم غيب مخصوص خدا است

همانگونه كه در جلد هفتم ذيل آيه 188 اعراف و در جلد پنجم ذيل آيه 50 سوره انعام مشروحا بيان كرديم جاى ترديد نيست كه آگاهى بر اسرار نهان و اسرار گذشته و آينده مخصوص خداوند است، آيات مختلف قرآن نيز بر اين حقيقت گواهى مى‏دهد، او در اين صفت تنها است و هيچكس شبيه و مانند او نيست.

و اگر مى‏بينيم در پاره‏اى از آيات قرآن، بخشى از علم غيب به پيامبران نسبت داده شده و يا در آيات و روايات فراوانى در باره پيامبر (ص) و على (ع) و ائمه معصومين (ع) مى‏خوانيم كه آنها گاهى از حوادث آينده و از اسرار نهان خبر مى‏دادند بايد دانست كه آن هم به تعليم الهى است.