تفسیر نمونه جلد 9

درست است كه در آن موقع ناله و فريادشان به آسمان بلند مى‏شود، و از گفته‏هاى شرم‏آور خود، پشيمان مى‏گردند، اما نه آن ناله به جايى مى‏رسد و نه اين پشيمانى سودى خواهد داشت.

ديگر از نقطه‏هاى ضعف آنان، كم ظرفيتى در برابر مشكلات و ناراحتيها و قطع بركات الهى است، چنان كه در آيه بعد مى‏گويد:" و هر گاه نعمت و رحمتى به انسان بچشانيم و سپس آن را از او بر گيريم او مايوس و نوميد مى‏شود و به كفران و ناسپاسى بر مى‏خيزد" (وَ لَئِنْ أَذَقْنَا الْإِنْسانَ مِنَّا رَحْمَةً ثُمَّ نَزَعْناها مِنْهُ إِنَّهُ لَيَؤُسٌ كَفُورٌ).

گرچه در اين آيه سخن از انسان به طور كلى به ميان آمده، ولى همانگونه كه سابقا هم به آن اشاره كرديم، كلمه" انسان" در اين گونه آيات اشاره به انسانهاى تربيت نايافته و خودرو و بى‏ارزش است، بنا بر اين با بحثى كه در آيه قبل در باره افراد بى‏ايمان گذشت، تطبيق مى‏كند.

سومين نقطه ضعف آنها اين است كه به هنگامى كه در ناز و نعمت فرو مى‏روند، چنان خودباختگى و غرور و تكبر بر آنها چيره مى‏شود كه همه چيز را فراموش مى‏كنند، چنان كه قرآن مى‏گويد: و اگر نعمتهايى بعد از ناراحتيها به اين انسان برسد چنان از خود مغرور مى‏شود كه مى‏گويد ديگر همه مشكلات و ناراحتيهاى من برطرف شد و هرگز باز نخواهد گشت، و به همين جهت شادى و سرور بى‏حساب و فخر فروشى و غرور بيجا سر تا پاى او را فرا مى‏گيرد آن چنان كه از شكر نعمتهاى پروردگار غافل مى‏گردد" (وَ لَئِنْ أَذَقْناهُ نَعْماءَ بَعْدَ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُ لَيَقُولَنَّ ذَهَبَ السَّيِّئاتُ عَنِّي إِنَّهُ لَفَرِحٌ فَخُورٌ).

احتمال ديگرى در تفسير اين آيه در جمله" ذَهَبَ السَّيِّئاتُ عَنِّي" نيز هست و آن اينكه هنگامى كه اين گونه اشخاص گرفتار شدائدى مى‏شوند و سپس به‏