تفسیر نمونه جلد 9

غالب چاههاى بيابانى همين طور است، و" غيابت" به معنى نهانگاه داخل چاه است كه از نظرها غيب و پنهان است، و اين تعبير گويا اشاره به چيزى است كه در چاههاى بيابانى معمول است و آن اينكه در قعر چاه، نزديك به سطح آب، در داخل بدنه چاه محل كوچك طاقچه مانندى درست مى‏كنند كه اگر كسى به قعر چاه برود بتواند روى آن بنشيند و ظرفى را كه با خود برده پر از آب كند، بى آنكه خود وارد آب شود و طبعا از بالاى چاه كه نگاه كنند درست اين محل پيدا نيست و به همين جهت از آن تعبير به" غيابت" شده است «1».

و در محيط ما نيز چنين چاه‏هايى وجود دارد.

2- بدون شك قصد اين پيشنهاد كننده آن نبوده كه يوسف را آن چنان در چاه سرنگون سازند كه نابود شود بلكه هدف اين بود كه در نهانگاه چاه قرار گيرد تا سالم بدست قافله‏ها برسد.

3- از جمله إِنْ كُنْتُمْ فاعِلِينَ چنين استفاده مى‏شود كه اين گوينده حتى اين پيشنهاد را بصورت يك پيشنهاد قطعى مطرح نكرد، شايد ترجيح مى‏داد كه اصلا نقشه‏اى بر ضد يوسف طرح نشود.

4- در اينكه نام اين فرد چه بوده در ميان مفسران گفتگو است، بعضى گفته‏اند نام او" روبين" بود، كه از همه باهوشتر محسوب مى‏شد، و بعضى" يهودا" و بعضى" لاوى" را نام برده‏اند.

(1) اقتباس از تفسير المنار ذيل آيه.