تفسیر نمونه جلد 9

چنگال وسوسه‏هاى شيطان و آنها كه خلق و خوى شيطانى دارند، تنها راه نجات، پناه بردن به خداست، خدايى كه خلوت و جمع براى او يكسان است و هيچ چيز در برابر اراده‏اش مقاومت نمى‏كند.

او با ذكر اين جمله كوتاه، هم به يگانگى خدا از نظر عقيده و هم از نظر عمل، اعتراف نمود.

سپس اضافه كرد: از همه چيز گذشته" من چگونه مى‏توانم تسليم چنين خواسته‏اى بشوم، در حالى كه در خانه عزيز مصر زندگى مى‏كنم و در كنار سفره او هستم و او مقام مرا گرامى داشته است" (إِنَّهُ رَبِّي أَحْسَنَ مَثْوايَ).

آيا اين ظلم و ستم و خيانت آشكار نيست؟" مسلما ستمگران رستگار نخواهند شد" (إِنَّهُ لا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ).

منظور از" رب" در اين جمله كيست؟.

در ميان مفسران گفتگوى بسيار است، اكثر مفسران چنان كه مرحوم طبرسى در مجمع البيان و نويسنده المنار در المنار مى‏گويد رب را به معنى وسيع كلمه گرفته‏اند و گفته‏اند منظور از آن" عزيز مصر" است، كه در احترام و اكرام يوسف، فرو گذار نمى‏كرد، و از همان آغاز كار سفارش يوسف را با جمله" أَكْرِمِي مَثْواهُ" به همسرش نمود.

و گمان اينكه كلمه" رب" در اين معنى به كار نمى‏رود، كاملا اشتباه است، زيرا در همين سوره چندين بار كلمه" رب" به غير از خدا، اطلاق شده است، گاهى از زبان يوسف و گاهى از زبان غير يوسف.

مثلا در داستان تعبير خواب زندانيان مى‏خوانيم كه يوسف به آن زندانى كه بشارت آزادى داده بود گفت: مرا به رب خود (سلطان مصر) يادآورى كن، و قالَ لِلَّذِي ظَنَّ أَنَّهُ ناجٍ مِنْهُمَا اذْكُرْنِي عِنْدَ رَبِّكَ (آيه 42).