تفسیر نمونه جلد 9

واژه" قرآن" واژه‏اى است كه به" تمام" و" بعض" قرآن هر دو اطلاق مى‏شود، مثلا در آيه اول سوره جن مى‏خوانيم" إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً":" ما قرآن عجيبى شنيديم" پيدا است كه آنها قسمتى از قرآن را شنيده بودند.

اصولا" قرآن" از ماده قرائت است، و مى‏دانيم قرائت و تلاوت، هم بر كل قرآن صادق است و هم بر جزء آن، بنا بر اين تحدى بمثل قرآن مفهومش تمام قرآن نيست و با ده سوره و حتى يك سوره نيز سازگار مى‏باشد.

از سوى ديگر" سوره" نيز در اصل به معنى مجموعه و محدوده است، و بر مجموعه‏اى از آيات نيز تطبيق مى‏كند هر چند يك سوره كامل به اصطلاح معمولى نبوده باشد.

و به تعبير ديگر سوره در دو معنى استعمال مى‏شود يكى به معنى مجموع آياتى كه هدف معينى را تعقيب مى‏كند و ديگر يك سوره كامل كه با بسم اللَّه شروع و پيش از بسم اللَّه سوره بعد پايان مى‏پذيرد.

شاهد اين سخن آيه 86 سوره توبه است آنجا كه مى‏فرمايد:" وَ إِذا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ أَنْ آمِنُوا بِاللَّهِ وَ جاهِدُوا مَعَ رَسُولِهِ ..." (هنگامى كه سوره‏اى نازل مى‏شود كه ايمان به خدا بياوريد و با پيامبرش جهاد كنيد ...) روشن است كه منظور از سوره در اينجا همان آياتى است كه هدف فوق (يعنى ايمان به خدا و جهاد) را تعقيب مى‏كند هر چند قسمتى از يك سوره كامل باشد.

" راغب" نيز در كتاب" مفردات" در تفسير آيه اول سوره نور" سُورَةٌ أَنْزَلْناها ..." مى‏گويد:" اى جملة من الاحكام و الحكم ..." همانگونه كه ملاحظه مى‏كنيم سوره را به معنى مجموعه‏اى از احكام تفسير كرده است.

بنا بر اين فرق چندانى ميان" قرآن" و" سوره" و" ده سوره" از نظر مفهوم لغت باقى نمى‏ماند يعنى همه اينها به مجموعه‏اى از آيات قرآن اطلاق مى‏گردد نتيجه اينكه تحدى قرآن به يك كلمه و يك جمله نيست كه كسى ادعا كند من‏