علی قزوینی زنجانی؛ شارحین: میرزا محمد علی تبریزی قراچه داغی، عبد الرحیم تبریزی، میرزا محسن بن محمد، شیخ مرتضی؛ محققان: جواد بیات، بهروز بیات، موسی بیات
عقد ذمّه و جزيه:اوّل: عقد ذمّه و جزيه است (1) كه در كتاب جهاد كه آخر عبادات است، ذكر فرمودهاند و چون عبادات بر معاملات (2) مقدّم است، از اين(1) قوله اوّل عقد ذمّه و جزيه است آه، اصل (حاصل خ ل) معنى جزيه از جزاء است، چنانچه جزيه مال مخصوص را مىگويند، كه جزاء و عوض قرار داده شده در مقابل اقرار بر دين خود، نسبت به اهل كتاب با اعتبار مصدر به معنى مفعول. هم چنين جزيه اسم عقد مخصوص هم مىباشد. و جزيه در عبارت عقد الجزية، به معنى مال مخصوص نيست، بلكه به معنى عقد مخصوص است. و اضافه عقد بسوى آن، از باب اضافه عامّ بسوى خاصّ است، مثل شجر الأراك نظير عقد البيع و الإجاره و غير ذلك. و عقد جزيه را عقد ذمّه هم مىگويند، كه اهل كتاب به سبب اين عقد در ذمام و أمان اهل اسلام مىباشند، يا به جهت اين كه با اين عقد، عهد و پيمان مخصوص بسته مىشود. و شايد عقد جزيه گفتن به اين مناسبت است كه، مال مخصوص قرار داده شده و عقد ذمّه با اين مناسبت است كه، التزام احكام اسلام قرار داده شده و عهد مىبندند كه اين التزام را بكنند. و مىشود بالاى شروط مذكوره و رهن، قرار داده شود كه در مرافعهجات هم رجوع به احكام اسلام بكنند. شرح(2) بدان كه: خود عقد جزيه و ذمّه، اگر چه از معاملات است و لكن چون از جهت تفرّع آن بر جهاد، از فروع عبادات است و در مبحث عبادات عنوان كرده
لطفا منتظر باشید ...
