دويّم از ايقاعات ابراء است. - شرح صیغ العقود و الإیقاعات نسخه متنی

عينى كه خمس و مال امام (عليه السلام) تعلّق گرفته، ردّ كرد و اگر عين تلف شده باشد، قيمتش را [ردّ كند] و هم چنين است مظالم كه اگر عين وى باقى است، بايد همان عين را از جانب مالكش تصدّق نمايد. و اگر عين‏اش تلف شده باشد، قيمت يوم التلف را از نقدين كه طلا و نقره مسكوك است، ضامن است و از غير نقدين نمى‏تواند ردّ كند مگر با مستحقّى مصالحه نمايد.

و خمس و مال امام (عليه السلام) نيز چنين است.

دويّم از ايقاعات ابراء است.

و معنى وى [آن‏] بري‏ء كردن شخصى است ذمّه شخص ديگرى را از حقّى كه بر او دارد چه حقّ مالى، مثل دين و مانند اين [آن‏]، و چه غير مالى مثل غيبت و بهتان و حقّ القصاص و حقّ الأبوّة و الأموّة و حقّ الاطاعة از زوج بر

ردّ نمايد يا به اين سيّد يا به سادات فقراء على حده زيرا كه خمس، مال نوع سادات فقراء است بايد به آنها صرف شود مال شخصى معيّن مخصوصى نيست كه خواه (خواهد خ ل) بگيرد و خواه (خواهد خ ل) گذشت نمايد بلى اگر سيّدى خمس بگيرد و از گذران خود تقتير و قناعت نمايد و چيزى از خرج خود نگاه دارد و به كسى بدهد عيب ندارد و يا اين كه به قدر آن چه تقتير خواهد كرد، از اوّل حال گذشت نمايد به صاحب مال و بعد از آن از مال سادات على حده نگيرد و به قدرى كه به اندازه قناعت گرفته بود اكتفا نمايد. و هم چنين است كلام در مال امام (عليه السلام) در زكات فقرا و گرفتن سيّد و فقير زياده از قدر گذران درست نيست، اگر سادات و فقراء على حده موجود باشند بلى اگر سيّد و فقير على حده موجود نباشد، عيب ندارد كه دفعة واحده مال بسيارى بگيرد و خود را وسعت دهد و به ديگران هم بذل و بخشش بكند، يا مال بسيارى را به چيزى كمى مصالحه نمايد با صاحب مال. فتأمّل. شرح‏