سيّم از ايقاعات اعراض است: - شرح صیغ العقود و الإیقاعات نسخه متنی

سيّم از ايقاعات اعراض است:

و معنى وى [آن‏] انشاء قلع اضافه ملكيّت از مال است مثل اين كه حيوانى از وى در راه ماند جل او را گرفت و گذاشت و رفت (1) كه اگر بپرسى.

مى‏گويد كه دست از وى برداشتم پس هر كس آن را ببرد و قصد تملّك نمايد مالك مى‏شود و لكن متزلزل است كه هر وقت مالكش رجوع كند، بايد ردّ كرد. پس علاج آن است كه به مجرّد اين كه قصد تملّك كرد و مالك شد آن را منتقل نمايد (2) با يكى از عقود ناقله به شخصى ديگرى از اولاد خود و يا غير ايشان و او نيز منتقل نمايد به اين شخص كه ديگر رجوع جايز نباشد و صيغه وى «اعرضت عن هذا المال» است.

يعنى: اعراض كردم از اين مال.

بگويد تو را از حقّ خود بري‏ء كردم اگر فلان چيز را بكنى كه در اين صورت اشكال دارد، مگر اين كه قصد وجه اوّل كرده باشد. و از آن مشكل اينست بگويد: اگر فلان چيز را بعمل آورى تو را بري‏ء ذمّه كردم. خلاصه لفظ «اگر» مقدّما و مؤخّرا در اينجا عيب مى‏رساند بخلاف اين كه اگر لفظ «اگر» نباشد و بشرط بگويد فتأمّل. و در بعض مقامات مثل عقد وكالت و غير آن فرق گذاشته‏اند ما بين تقديم «اگر» و تأخير آن و لكن آن كلام را سرايت به اينجا دادن خالى از اشكال نيست. شرح‏

(1) و اين فعل به انضمام قرائن اعراض معاطاتى مى‏شود. شرح‏

(2) و ظاهر اينست كه مثل منتقل نمودن است تغيير حالتى كه در آن مال به عمل بياورد اگر منتقل نكرده باشد، مثل اين كه گوسفند را علف بدهد قدرى بحال بيايد و چاق شود، يا لباس كهنه است او را بدوزد و مقصود اينست كه مجرّد تغيير حالت كافى است. در زوال تزلزل آن، فتأمّل. شرح‏