دويّم: عقد ضمانت جريره است. - شرح صیغ العقود و الإیقاعات نسخه متنی

از اين كه به وفات مبايع به زودى با ديگرى بيعت مى‏كردند ظاهر مى‏شود (1) كه عقد جايز است زيرا كه عقد لازم به مردن باطل نمى‏شود، امّا اگر عقد جايز بود به سبب اغماء و مانند آن نيز باطل مى‏شد و معلوم از حال سلف اين بود كه تا نمى‏مرد باطل نمى‏شد و امّا آن روندگان (2) گويا از عامّه بودند كه معتقد بودند كه خلافت خليفه بحقّ با بيعت است و حضرت نيز تكلّم كرد با ايشان به حسب اعتقاد ايشان و إلّا در نزد اماميّه خلافت با نصّ رسول خدا (صلّى الله عليه وآله وسلّم) است، بيعت اگر بشود تأكيد است نه تأسيس.

دويّم: عقد ضمانت جريره است.

در مجمع فرموده كه: جريره به معنى جنايت و گناه است و از اين است كه در دعا وارد شده است: «يا من لم يؤاخذ بالجريرة» و وجه تسميه جنايت به اين اسم (3)، اين است كه مى‏كشاند عقوبت را به سوى جانى. و در صحاح‏

(1) اين استظهار درست نيست زيرا كه بطلان در اينجا از اين جهت است كه اصل مبايعه جهت نصرت و اعانت مبايع بود و چون مبايع وفات نمود موضوع مى‏رود و از آن جهت آن چيزى كه مبنى بر آن (موضوع خ ل) و مترتب موضوع آن مى‏شد هم ضايع مى‏شود و باطل مى‏گردد نظير تلف مبيع قبل از قبض و اين دخل بجواز عقد ندارد و لهذا باطل نمى‏شود با ساير چيزها كه عقد جايز با آنها باطل مى‏شد، مثل اغما و بى‏هوشى و نحو ذلك. پس جهت لزوم أقوى است سيّما به ملاحظه اصالة لزوم در عقود إلّا ما خرج بالدليل. شرح‏

(2) از خدمت سيّد الشهداء (عليه السلام) در كربلا. شرح‏

(3) يعنى با اسم جريره و حاصلش آن است كه جريره فعيله به معنى فاعله است يعنى جارّة بمعنى كشنده پس به معنى جنايت جارّه است يعنى جنايت كشنده عقوبت را بسوى جانى. شرح‏