علی قزوینی زنجانی؛ شارحین: میرزا محمد علی تبریزی قراچه داغی، عبد الرحیم تبریزی، میرزا محسن بن محمد، شیخ مرتضی؛ محققان: جواد بیات، بهروز بیات، موسی بیات
و آن به معنى قسم ياد كردن است و در اينجا مراد قسم ياد كردن شوهر است بر امتناع از وطى زوجه خود بيشتر از چهار ماه. پس چهار ركن دارد.اوّل: مولى كه زوج است و شرط است در وى بلوغ و عقل و اختيار و قصد، اگر چه سفيه و كافر و عبد و زوجه نيز أمة يا غير ذميّة باشد.دوّم: مولى عنها يعنى زن قسم ياد كرده شده بر ترك وطى وى و شرط است كه دائمه مدخول بها باشد. پس بر متعه و امه خود واقع نمىشود.سيّم: مولى عليه يعنى قسم خورده شده بر آن، و آن ترك جماع حلال در قبل زوجه مزبوره است (1) به جهت اضرار وى. پس اگر بر ترك سائر تمتعاتيا تطليق بعد از آن او را اجبار مىكند بأحد أمرين و امر در ساير استمتاعات و امر مضاجعه اغلاق دارد كه آيا تسلّط او بعد از چهار ماه است يا سه ماه يا كمتر فتأمّل.
شرح
(1) بدان كه ايلاء قسمى است از قسم و مطلق قسم كه از بابت يمين انعقاد است متعلّق به مرجوح نمىشود و باطل مىشود و منشأ اثر نمىشود مگر ايلاء كه از جهت دليل شرعى مؤثّر قرار داده شده، به طورى كه مقرّر گرديده است و غير اين از مرجوحات باطل مىشود مثل قسم بر ترك استمتاعات كه آن از حيثيّت قسميّت مطلقه باطل است از جهت مرجوحيّت و از حيثيّت ايلاء بر او قرار داده نشده است پس آن نه قسم محسوب مىشود شرعا و نه ايلاء. و اما ترك جماع در حال حيض و نفاس پس آن راجح است و آن اگر چه ايلاء نمىشود از جهت عدم دليل بر آن و لكن قسم بدون آن
لطفا منتظر باشید ...
