شرح صیغ العقود و الإیقاعات نسخه متنی

اين جانب ديدم كه اهل عتبات عاليات، همگى به اين مرض مبتلا هستند.

گفتم اين پولى كه از ما مى‏گيريد داخل چه عنوان است؟ ملاحظه كرد كه اگر اجاره معاطاتيّه بگويد، اوّلا كه در معاطات غير بيع، اشكال است (1) و ثانيا كه وقتش معيّن نيست و در اجاره، تعيين مدّت لازم است و صلح نيز در اين‏

(1) بدان كه معاطات بنا بر أظهر در غير بيع هم مطلقا او في الجمله جارى مى‏شود. و بر تقدير قول به صحّت معاطات در اجاره تعيين مدّت با اين طور مفروض مى‏شود كه نزديكى هر شام مثلا تخليه اين عمارت با آن زائر با قرار معلوم، اين ايجاب است و ماندن زائر به همان حالت بدون جمع كردن اسباب سفر خود و بيرون رفتن قبول است. و همان شب زمان معيّن است مثلا تا شب ديگر و هكذا آن شب ديگر و اجرت هم معيّن است. اشكالى از اين جهت باقى نمى‏ماند. و أخذ پول با نيّت اجرت در اين حالت صحيح مى‏شود و ممكن است كه از بابت اباحه مشروط بعوض بشود، نظير هبه مشروطه به عوض چنانچه كه مسأله دخول حمّام و خوردن آب از سقّا هم داخل يكى از اين دو عنوان مى‏شود، چنانچه در محلّ خود مقرّر كرده‏ايم. و بر فرض تقدير عدم صحّت اجاره يا صلح، آن شخص كه پول را مى‏دهد بعد از آن كه فرض كرديم از بابت اباحه بشود، مملك نبودن اباحه موجب بطلان بيع با آن پول نمى‏شود. چنانچه اگر شخص پول بمن بدهد كه از براى خود لباس بگيرم منتهايش اينست در اين صورت راجع به هبه بشود و بر فرض عدم رجوع ايضا آن دقّت مبايعه صحيح نمى‏شود كه لباس را در مقابل پول معيّن بخصوصه بگيرد، نه اين كه در ذمّه بگيرد و آن پول را عوض آن بدهد كه اين البتّه صحيح خواهد بود (شد خ ل) و به نماز هم عيب نخواهد رساند اگر چه به قيمت، مشغول ذمّه مانده و از اين جهت اكثر مأكولات و مشروبات ظلّام، بلكه همه آنها حلال مى‏شود. غايت اين كه ايشان (آنها خ ل) در عوض آنها كه پول حرام مى‏دهند مشغول الذّمه مى‏مانند و فعل حرام مى‏كنند، دخل به بطلان نماز و روزه و حرمت مأكول و مشروب آنها نمى‏شود.

فتأمّل. شرح‏