مصونیت قرآن از تحریف نسخه متنی

دوم : گرچه در اين آيه , امت طرف سخن قرار گرفته اند, ولى منظور اصلى پيشوايان خواهندبود, چـراكـه ـ در مـرحله اول ـ آنها مسوول مستقيم امربه معروف و نهى ازمنكرند, چنان كه در حديث تفسير قمى استدلال شده است ((390)) .

بـنـابـرايـن , مـقصود از نزول [در اين حديث ] بيان شان نزول است كه عبارت ديگرى از تفسير آيه خـواهـدبـود, چـون گـاهـى تنزيل , در مقابل تاويل و به معناى تفسير مى آيد و با توجه به روايات ديگرى كه آيه مزبور را تفسيرمى كند, احتمال دوم صحيحتر به نظر مى رسد.

عياشى در تفسيرش روايت كرده كه امام صادق (ع) مى فرمايد: منظور امتى است كه دعاى حضرت ابراهيم در حقشان مستجاب شده , پس آنان امتى هستند كه خداوند در ميان آنها, از خودشان و به سـويـشـان [پـيامبرى ] برانگيخت و همانان امت ميانه هستند و بهترين امتى خواهندبود كه براى مردم به وجود آمده اند.

آيه مزبور (110آل عمران ) با آيه پيش از آن يكنواخت بوده و درباره امربه معروف و نهى ازمنكر بحث مـى كـند .در آيه اول منظور از امة بعضى از امت است نه همه امت به دليل اين كه مى گويد: ولتكن مـنـكـمـ امـةبـ, بـايد از ميان شما امتى باشند كه ب .

وقتى هردو آيه را با هم مورد مطالعه قراردهيم خواهيم دانست كه منظور از امتى كه به نيكيها فرمان مى دهند و از زشتيها بازمى دارند ـدر هردو آيه ـ پيشوايان هستند, همانان كه سرپرستى امت را تشكيل داده و مسووليت رهبرى آن را به دوش مى كشند.

كـلينى با سند خود روايت كرده كه از امام صادق (ع) سوال شد آيا امربه معروف و نهى ازمنكر بر همه امت واجب است ؟ پاسخ دادند: خير سوال شد: چرا؟ فـرمـود: بـر انـسـان نـيرومندى كه از او اطاعت مى كنند و معروف و منكر را به خوبى مى شناسد واجـب اسـت نـه بـر نـاتـوانـى كـه راه بـه جـايى نمى برد و نمى داند چگونه و چه كسى را به حق هدايت كند.

امـام مى افزايد: دليل اين سخن , كتاب خداوند ـعزوجل ـ است كه فرمود: ولتكن منكم امة يدعون الى الـخـيـر ويـامـرونـ بـالـمعروف وينهون عن المنكر ((391)) , بايد از ميان شما, امتى دعوت به نيكى و امـربـه معروف و نهى ازمنكر كنند كه اين خاص است نه عام , همان طور كه در جاى ديگر فرموده :

ومن قوم موسى امة يهدون بالحق وبه يعدلون ((392)) ,و از قوم موسى گروهى هستند كه به سوى حق هدايت مى كنند و به حق و عدالت حكم مى نمايند, يعنى امتى مسوول اين كار بودند و نگفته است هـمـه امت موسى و نه همه قوم او, با اين كه آنان در آن روز امتهاى متعددى بودند و كلمه امت از يـك نـفـر بـه بـالا را شـامـل مـى شود چنان كه خداوند ـعزوجل ـ مى فرمايد: ان ابراهيم كان امة قانتا لله ((393)) , ابراهيم خود امتى بود فروتن و مطيع خداوند و بر كسى كه در اين زمان هدنه (صلح و مـدارا) عـلـم و آگـاهـى دارد گـنـاهـى نـيـسـت .

هـنـگـامى كه نيرو و ياورانى ندارد و از او اطاعت نمى كنند ((394)) .در اين تعبيرات ظريف و استدلال زيباى امام دقت كنيد كه چگونه مسووليت امت را ـبا استفاده از آيات كريمه قرآن ـ بر دوش پيشوايان مى گذارد.بنابراين , هركدام از دو احتمال درست باشد, حديث مزبور ارتباطى با موضوع تحريف ندارد.

ج ) آيـا نـام حـضرت على (ع) از آيه بلاغ و اكمال ((395)) حذف شده است ؟ عياشى از امام صادق (ع) روايـت مـى كـنـد: جـبرئيل روز جمعه در عرفات بر پيامبر (ص) فرودآمد, پس به او گفت : اى محمد! خـداونـد بـه تـو سـلام مـى رسـاند و مى فرمايد: به امتت بگو: اليوم اكملت لكم دينكم /بولاية على بن ابـى طـالـب /واتـمـمت عليكم نعمتى ورضيت لكم ادسلام دينا ((396)) , امروز دين شما را /با ولايت عـلـى بـن ابـى طـالـب / كـامل كردم و نعمت خودم را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان آيين (جاودان ) شما پذيرفتم .

پـيداست , اين جمله به عنوان تفسير و توضيح كامل شدن دين بيان شده نه اين كه جزء آيه باشد, آن طور كه برخى پنداشته اند.[روايـات ديـگـرى هم در ذيل اين آيه واردشده كه به خوبى مدعاى ما را روشن مى سازد از جمله ] كـلـينى با سند متصل خود از امام باقر(ع) در حديث فرايض روايت مى كند: سپس ولايت نازل شد و ايـن دسـتور, روز جمعه در عرفات به پيامبر رسيد آن گاه كه خداوند نازل فرمود: اليوم اكملت لكم دينكم واتممت عليكم نعمتى و دين با ولايت على بن ابى طالب كامل شد ((397)) .