روحانيت و رويكردى تازه به سياست; مبارزات روحانيت تا اين زمان فراز و نشيب هاى بسيارى به خود ديده بود. حضور روحانيت در فرآيندهاى سياسى تا آن زمان، به طور عمده مبتنى بر دفاع از شريعت اسلام و مبارزه با حاكمان جور (استبداد) و سلطه اجانب (استعمار) بود. اين در حالى بود كه حركت هاى آنان تغيير نظام سياسى را دنبال نمى كرد. بر اين اساس در مقاطع مختلف تاريخى، خيزش هايى را شاهد هستيم كه روحانيون نقش هاى برجسته اى در آن ها ايفا مى كنند. اما مشكل سازمان روحانيت اين بود كه تفكر سياسى، يك تفكر فراگير در ميان آنان نبود و اين امر ناشى از شرايط مختلف تاريخى ـ مانند وجود اختناق و تعريض حكومت هاى استبدادى نسبت به روحانيت، سرخوردگى آنان از نتايج مبارزات، وجود مشكلات ساختارى ناشى از عدم نهادينگى و وجود جريانهاى پراكنده و ناپيوسته و شكاف ميان آموزه ها و كار ويژه هاى سياسى، اجتماعى آنان ـ مى باشد. در جريان اعتراض هاى اخير و با آغاز نهضت امام خمينى، براى اولين بار در تاريخ مبارزات روحانيت، علما و مراجع دينى در يك ائتلاف گسترده رهبرى مخالفان رژيم را بر عهده گرفتند و يكپارچه وارد صحنه سياسى كشور شدند. آيت الله خامنه اى در خاطرات خود مى گويد: «در آن زمان دستگاه با يك حادثه غير منتظره روبه رو شده بود، يك حادثه ناشناخته،... روحانيون در هيچ امرى تا آن روز به صورت عمومى و دسته جمعى حضور نداشتند. بنابراين دستگاه حق داشت كه كنه قضايا را درك نكند.» فراگير ساختن مبارزه در ميان مردم; امام خمينى براى اين كه بتواند مبارزه را گسترده و سراسرى كند و ميزان آسيب پذيرى آن را كاهش دهد، با تدابير حكيمانه اش روى نيروى عظيم توده هاى مسلمان سرمايه گذارى مى كند و مبارزه را از انحصار گروه هاى سياسى خارج ساخته و فراگير مى سازد. اعزام روحانيون و خطبا به سراسر كشور، ارسال تلگرام ها و پيام هاى رهبرى نهضت به دورترين نقاط كشور و آگاه ساختن مردم از مفاسد و اعمال غير قانونى حكومت، آنان را به مخالفت با حكومت برانگيخت. قهرآميز شدن مبارزات; بعد از سركوب خونين قيام پانزده خرداد، شاه با ايجاد سيستم اقتدارگرا، سعى داشت همه چيز را در كنترل خود در آورد و با ايجاد يك شبكه پليسى مقتدر، مخالفان و ناراضيان را سركوب سازد. در چنين شرايطى ديگر ابزار قانونى براى مشاركت در امور سياسى و ابراز مخالفت ها وجود نداشت. گسترش احساس عدم امنيت در ميان مردم و مبارزان، موجب گرايش آن ها به روش هاى غيرعلنى و ابزار خشونت آميز در قالب سازمان هايى با مشى مسلحانه گرديد. مبارزات از حالت مسالمت آميز پيشين به شكل قهرآميز و رويارويى با رژيم در آمد. ترور حسنعلى منصور توسط بخارايى و سوء قصد به شخص شاه توسط شمس آبادى نمونه اى از حركت هاى جديد بود. اين حركت ها ضرورت تشكيلات و ايجاد سازمان هايى جهت هدايت مبارزات، در ميان نيروهاى مذهبى را به وجود آورد. هيأت هاى مؤتلفه اسلامى و حزب ملل اسلامى كه با هدف برقرارى حكومت اسلامى و مبارزه مسلحانه برضد حكومت به وجود آمدند، از جمله تشكل هاى اين دوره هستند. افشاء روابط پنهانى شاه و اسرائيل; با روى كار آمدن كندى، تقويت موقعيت اسرائيل و حمايت از آن در دستور كار جمهورى خواهان قرار گرفت. بر اين اساس، سياستمداران امريكا از شاه خواستند كه مشروعيت و رسميت دولت اسرائيل را مجدداً مورد تأييد قرار دهد. اين شناسايى در زمان مصدق پس گرفته شده بود[س ش 184، 185 و 186]. (سند شماره 184) (سند شماره 185) (سند شماره 186) با اين اقدام، ايران از جرگه مخالفان رژيم صهيونيستى خارج شد و حتى اين رژيم از حمايت هاى ايران برخوردار گرديد و در طرح هاى اصلاحات به ويژه در زمينه هاى كشاورزى با ايران اعلام همكارى نمود[س ش 187]. (سند شماره 187) امام خمينى با آگاهى كامل نسبت به اين روابط در بيشتر سخنرانى هاى خود، سخنان تندى عليه اسرائيل و نقشه هاى آنان در ايران ايراد كرد. اين در حالى بود كه دولت تلاش زيادى مى كرد تا مذاكرات دو طرف همچنان محرمانه باقى بماند. بنابر اين اقداماتى صورت گرفت تا از نشر اخبار روابط و مذاكرات در جرايد داخلى و خارجى جلوگيرى شود تا به اين وسيله از آثار سوء داخلى و خارجى آن مصون بمانند[س ش 188] ; (سند شماره 188) بخشى از اين مذاكرات محرمانه براى نخستين بار در سال 1988 م. از طرف يك مقام امنيتى سابق اسرائيل در امريكا در كتابى به نام «مثلث ايرانى»، كه مربوط به روابط سه جانبه ايران، امريكا و اسرائيل مى باشد، فاش شد. در اين كتاب آمده است: «درباره مسأله روابط ديپلماتيك با اسرائيل، شاه گفت كه موضع آقاى بن گوريون را درك مى كند، ولى بر اين نكته تأكيد نمود كه مخالفت رهبران مذهبى در اين مورد جدّى است». به اين ترتيب امام با افشاى اين روابط پنهانى، بسيارى از اعتراض ها را متوجه اين روابط مى سازد.
لطفا منتظر باشید ...
