اين دوره به دليل استقرار و تثبيت سلطنت پهلوى و اجراى سياست هاى فرهنگى و اجتماعى و بروز تحولات و دگرگونى هاى متعدد، از ويژگى خاصى برخوردار است. يكى از عواملى كه سبب رويكرد فرهنگى رژيم گرديد، تأثيرات فكرى نهضت مشروطيت و حضور طبقه جديد تحصيل كردگان غرب در كنار طبقه حاكم بود كه بر اساس الگوى غربى، معتقد بودند كه جامعه سياسى را بايد از طريق دموكراسى و بر پايه دگرگون سازى فرهنگ سنتى به فرهنگ مدرن، به پيش برد و از اين طريق، عظمت و تمدن گذشته را بر پايه جديدى در ايران بنيان نهاد. در واقع آنچه به عنوان سياست هاى فرهنگى در اين دوره صورت گرفت، چيزى نبود كه از روحيه نظامى گرى رضاشاه برخاسته باشد، بلكه تبلور خواست ها و آرمان هاى گروهى از روشنفكران غرب زده بود كه تنها راه رسيدن به تمدن غرب را دورى از سنت ها و فرهنگ دينى حاكم بر جامعه ايرانى مى دانستند. اين مسئله در كنار تحولاتى كه در تركيه توسط كمال آتاترك رخ داد، توجه شاه و حاميان او را به سوى خود جلب كرد و آنان را به اقتباس از اقدامات ضدمذهبى آتاترك تشويق كرد. پرداختن به سياست هاى فرهنگى در دوره رضاشاه، در واقع بررسى نوع ارتباط سلطنت با علما و غربگرايان است. همانطور كه در ادامه اين بحث خواهيم ديد، غربگرايان در كنار سلطنت به تقابل با مذهب و روحانيت پرداخته، زمينه هاى ايجاد دگرگونى را فراهم ساختند. سياست هاى فرهنگى رضاشاه بر سه محور: ناسيوناليزم و باستانگرايى، تجددگرايى و مذهب زدايى استوار بود. از جمله اقدامات رضاشاه در محور نخست، تأسيس نهادهاى نو پديد، ترويج باستان گرايى با تأكيد بر يكتايى نژاد آريايى، پرداختن به تاريخ شاهان قديم و نشان دادن عظمت دولت هاى شاهنشاهى ايران، تاسيس فرهنگستان زبان فارسى، بازسازى آثار باستانى و بناهاى تاريخى كه به زعم شاه سيماى درخشان تمدن پرشكوه ايران باستان بودند و برگزارى جشن هزاره فردوسى بود. از ديگر سياست هاى فرهنگى رضاشاه، تجددگرايى و مذهب زدايى بود كه اين دو در كنار هم و در يك كاركرد تعاملى نسبت به هم، در سراسر دوره رضاشاه بروز و ظهور داشته است. ريشه دار بودن تفكر دينى و مبانى ارزشى حاكم بر جامعه ايرانى، مانعى جدى در برابر سياست هاى مذهب زدايى و تجددگرايانه به شمار مى رفت. از اين رو، دولتمردان رژيم سلطنتى از راه رواج سكولاريسم و بى قيدى و بى اعتنايى و تحقير نمادهاى دينى و سنت هاى ملى، پيكار خود را بر ضد مذهب آغاز كردند. حضور ميسيون هاى مذهبى، تأسيس مدارس جديد، بازگشت اشراف زادگان تحصيل كرده از فرنگ، تأسيس كانون ها و انجمن ها جهت روشن ساختن افكار عامه، ترويج بى قيدى در ميان زنان، رفع و كشف حجاب بانوان و تغيير نظام آموزشى و ... از جمله فعاليت هايى بود كه در زمان رضاشاه به طور گسترده انجام شد.
لطفا منتظر باشید ...
