اين كتاب شريف در يكى از مهمترين مسائل حكمى كه فهم بسيارى از معارف قرآنى , در مسير تكامل انسانى و هضم كثيرى از اسرار احاديث و روايات صادره از اهل بيت وحى عليهم افضل صلوات المصلين بر آن متفرع است , يعنى مسئله اتحاد عاقل به معقول توسط حضرت استاد حسن زاده دامت توفيقاته تدوين يافته است . استاد با نقل و بررسى آراء كسانى كه بحث اتحاد عاقل به معقول را پرورانده اند و يا به نحوى در باره آن ابراز نظر كرده اند , تحقيق جامعى را در باره مسئله مزبور ارائه مى كند , آنگاه به فروعى كه خود نسبت به برخى از مسائل اصلند , ولى از مسئله اتحاد عاقل به معقول منشعبند اشاره كرده و در مورد هر كدام بر حسب مقام به بحث و تحقيق مى پردازد . در فضل و شرافت اين كتاب همين بس كه خواننده گرامى را در وصل به معرفت نفس كه اساس همه خيرات و سعادات و محور تمام مسايل عقلى و نقلى است , يارى مى رساند . زيرا كسى كه به عمق دروس كتاب دست يابد , خواهد فهميد كه جزا نفس عمل است و آدمى بهشت و جهنم را از اين نشئه با خود مى برد و نيز به اين نكته خواهد رسيد كه علم و عمل عرض نيستند , بلكه هر دو جوهر و انسان سازند و همچنين خواهد دانست كه ملكات نفسانى هر كسى مواد صور برزخى اوست و آدمى بهشت و جهنم را از اين نشئه با خود مى برد و نيز به اين نكته خواهد رسيد كه علم و عمل عرض نيستند , بلكه هر دو جوهر و انسان سازند و همچنين خواهد دانست كه ملكات نفسانى هر كسى مواد صور برزخى اوست و آدمى هيچگاه بى بدن نيست , جز آنكه بدنها در طول همند و تفاوتشان به كمال و نقص است و خلاصه كلام آنكه تصديق خواهد كرد كه طلعت دل آراى دين و قرآن و روايات در پس پرده هايى ضخيم كه در جهالتها و غفلتها ريشه دارند , پنهان مانده و خود را هنوز هم كه هنوز است به كسى جز تعدادى اندك نشان نداده است .