مروری بر آثار و تألیفات استاد فرزانه حضرت آیت الله علامه حسن حسن زاده آملی نسخه متنی

نمود ايشان رساله را با مقدمه اى نسبتا طولانى در باب حقانيت مسلك مشايخ عرفان و حكمت متعاليه كه به اعتلاى فهم خطاب محمدى صلى الله عليه و آله نائل آمده و از منبع فيض ولايت اهل طهارت و عصمت ارتقاء نموده اند , آغاز مى كند و سپس به بررسى مسئله ياد شده از دو ديدگاه مذكور مى پردازد , و خاطر نشان مى كند كه هر دو فريق در طايفه اى از مباحث ابتدايى وحدت و كثرت مانند مساوقت وحدت با وجود , اعرفيت وحدت نزد عقل و اعرفيت كثرت نزد خيال , تقابل وحدت و كثرت , مضاهات وحدت و وجود , و اصالت وجود و . . . اتفاق نظر دارند ولى در مسائل عمده نهايى , مثل مسئله تشكيك وجود , تعين اطلاقى و احاطى واجب تعالى , اول ما صدر عن الله اول ما خلقه الله و . . . از يكديگر ممتازند . استاد بعد از توضيح موارد وفاق و تشريح مواضع خلاف به تزييف نظر حكيم و تاييد نظر عارف , در مسايل خلاقى مى پردازد و سپس مختار عارف را با آيات و روايات وارده در باب , تحكيم مى بخشد .

از مباحثى كه در مراحل نهايى رساله عنوان گرديده , مبحث صدور وحدت حقه حقيقيه ظلية از وحدت حقه حقييه ذاتيه و مبحث اول ما صدر عن الله و اول ما خلقه الله است كه ضمن ذكر كلمات هر دو گروه ياد شده به مأخذ روايى بحث اشاره شده است .

البته لازم به تذكر است كه اين رساله علاوه بر امور ياد شده , مشتمل بر دو مقاله و يك رساله ديگر كه به مناسبت روى آوردن بحث به درج آنها اقدام شده مى باشد :

الف : مقاله اى در بيان وحدت وجود به قلم آية الله العظمى ميرزا ابوالحسن رفيعى قزوينى قدس سره كه از مشايخ استاد حسن زاده است .

ب : مقاله اى در مبدأ و معاد , تاليف سعد بن منصور بن كمونه

ج : رساله اى در تفسير سوره مباركه توحيد تاليف شيخ حافظ رجب برسى .

رساله (( وحدت از ديدگاه عارف و حكيم )) تا كنون مكرر به طبع رسيده