خروج از مكّه بعد از عمره تمتع - مناسک نوین نسخه متنی

خروج از مكّه بعد از عمره تمتع

* عدم جواز مگر به احرام حج: (آيات عظام: امام خمينى، اراكى(رحمهما الله)، خامنه اى، فاضل، مكارم و وحيد).

* به اطراف و توابع مكه جايز است: (آية الله خوئى(رحمه الله) و آية الله تبريزى)

* جايز است (آية الله سيستانى)

* در حال ضرورت جايز است: (آيات عظام: مكارم، صافى و زنجانى )

* آيات عظام: امام خمينى، اراكى، گلپايگانى(رحمهم الله)، فاضل و نورى: خروج از مكّه بعد از عمره تمتع جايز نيست على الاحوط، مگر در مورد ضرورت كه در اين صورت هم بايد محرم شود به احرام حج و خارج شود. (م918)

* آية الله خامنه اى: بعد از عمره تمتّع و قبل از اعمال حج، خروج از مكّه معظّمه جايز نيست مگر براى نياز و كار ضرورى و در اين صورت بنا بر احتياط، اول براى حج محرم شود و بعد خارج شود ولى اگر محرم شدن براى او مشقّت داشته باشد جايز است بدون احرام خارج شود و افرادى مثل خدمه كاروانها كه ناچارند چند مرتبه به مكّه وارد و از آن خارج شوند، مرتبه اوّل را عمره مفرده انجام دهند و آخرين مرتبه كه وارد مكّه مى شوند و بعد از عمره مى خواهند براى اعمال حج و وقوف به عرفات خارج شوند، عمره تمتّع را بجا آورند. (م910)

* آية الله خوئى(رحمه الله): خارج شدن به اطراف و توابع مكه مانع ندارد. (م916)

* آية الله مكارم: اين مقدار (در حال ضرورت) ضرر ندارد و احرام لازم نيست. (م918)

* آية الله سيستانى: در صورتى كه براى انجام كارى بيرون رود و ترس فوت حج هم نباشد و بداند كه مى تواند براى احرام حج به مكّه برگردد اظهر جواز بيرون رفتن بدون احرام است. (ص107 م151)

* آية الله وحيد: خروج از مكه بعد از عمره تمتع جايز نيست مگر براى حاجتى كه در اين صورت اگر ترس فوت اعمال حج را نداشته باشد، بايد محرم شود به احرام و خارج شود. (ص63 م148)

* آية الله فاضل: با توجّه به توسعه شهر مكّه رفتن آن تا جايى كه صدق كند از مكه است مانعى ندارد. (م916)

* آية الله گلپايگانى(رحمه الله)، آية الله صافى: اگر محرم بودن براى چنين شخصى حرجى باشد بدون احرام نيز مى تواند خارج شود. (م918)

* آية الله تبريزى: رفتن به اطراف و نواحى مكّه مانعى ندارد. (همان)
ولى معظم له در مناسك خودشان مى فرمايد: جايز نيست براى كارى غير از اعمال حج از مكه بيرون برود. مگر آنكه خروج وى براى حاجتى باشد و بيم آن نرود كه اعمال حجش فوت گردد كه در اين صورت واجب است كه براى حج خود از مكّه احرام حج را بسته و براى كارى كه دارد از مكه بيرون رفته و سپس با همان احرام به مكه برگشته و از مكه رهسپار عرفات گردد. (ص67 م151)

* آية الله زنجانى: پس از عمره تمتع خروج از مكه و حوالى آن بدون احرام جايز نيست. بنابراين خروج به منى جايز است ولى خروج به عرفات اشكال دارد مگر در صورتى كه حاجتى دارد و نمى تواند با احرام خارج شود. (ص151 م600)

خروج از مكّه بعد از منى

* س ـ آيا بعد از انجام اعمال منى، قبل از انجام اعمال مكّه مى توان از مكّه خارج شد يا خير؟

* امام خمينى(رحمه الله): مانع ندارد. (م1202)، همچنين آيات عظام: گلپايگانى، اراكى(رحمهما الله)، فاضل، صافى، صانعى، نورى، مكارم و سيستانى. (همان)

* آية الله تبريزى: احتياط واجب اين است كه تا اعمال حج تمام نشده از مكّه خارج نشوند. (همان)

* آية الله خوئى(رحمه الله): جايز نيست. (همان)

* آية الله بهجت: خلاف احتياط است. (همان)

خروج خدمه كاروان

* در صورت حرج، جواز بدون احرام: (آيات عظام: امام خمينى(رحمه الله)، مكارم، خامنه اى، فاضل، بهجت، صانعى و زنجانى)

* عدم جواز: (آية الله خوئى(رحمه الله)، آية الله تبريزى)

* جواز با احرام: (آيات عظام: اراكى، گلپايگانى(رحمهما الله)، صافى).

* س ـ آيا خدمه كاروانها براى مهيا كردن جاى حجاج مى توانند قبل از روز عرفه به عرفات يا منى بروند و به مكه برگردند؟

* امام خمينى(رحمه الله): بنابر احتياط واجب نمى توانند از مكه خارج بشوند مگر در صورت ضرورت، و در اين صورت بايد براى حج محرم شوند و بيرون بروند، بلى اگر احرام براى آنان حَرَجى باشد و رفتن به عرفات و منى بر آنان ضرورت دارد مى توانند بدون احرام به آنجا بروند. (استفتاءات ص126 س60) = (م911)

* آية الله خوئى(رحمه الله)، آية الله تبريزى: بلكه جايز نيست مگر در مورد حاجت. (همان)

* آية الله اراكى(رحمه الله): در مورد ضرورت بايد براى حج محرم شوند. (همان)

* آيات عظام: گلپايگانى(رحمه الله)، نورى و صافى: بايد محرم به احرام حج شوند، مگر آنكه احرام براى آنها حرجى باشد كه مى توانند بدون احرام خارج شوند. (استفتاءات ص126 س60)

* آية الله مكارم: براى خدمه كاروانها جايزاست براى انجام كارهاى لازم به عرفات يا جدّه و مانند آن بروند و اگر محرم شدن موجب مشقّت است مى توانند آن را ترك كنند. (همان)

* آية الله خامنه اى: پس از اتمام عمره تمتع و پيش از انجام مناسك حج مجاز به خروج از مكّه نيستند مگر آنكه حاجت و ضرورتى ايجاب نمايد و در اين صورت احوط آن است كه با احرام حج خارج شوند مگر آنكه محرم شدن حَرجى باشد و در هر صورت خروج از مكّه مانع صحّت حج نيست. (استفتاءات حج ص36 س97)

* آية الله فاضل: با اطمينان به امكان برگشتن به مكه مى توانند. (استفتاءات حج ص125 س60)

* آية الله زنجانى: خروج از شهر مكه و حدود نزديك آن در فاصله بين اتمام عمره تمتّع و احرام حجّ تمتّع، جايز نيست مگر در صورت حاجت و در اين صورت نيز بايد به احرام حج محرم گردد و اگر با احرام خارج شدن براى وى حرجى باشد مى تواند بدون احرام خارج شود. (همان)

* آية الله صانعى: بنابر احتياط مستحب نمى توانند... (م911)

* آية الله بهجت: در صورتى كه اعمال حج تفويت نشود مانعى ندارد. (م910)

تبديل حج تمتع به حجّ افراد

تبديل حج تمتع به افراد براى معذورين:

* واجب است عدول كند: (آيات عظام: امام خمينى، گلپايگانى، اراكى(رحمهم الله)، مكارم، فاضل، بهجت، خامنه اى، نورى، صانعى، سيستانى، وحيد، تبريزى و صافى).

* بعد از احرام حائض شد، مخيّر است: (آية الله خوئى(رحمه الله)، آية الله تبريزى).

* تبديل صحيح نيست: (آية الله زنجانى).

* آيات عظام: امام خمينى، گلپايگانى، اراكى(رحمهم الله)، خامنه اى، صانعى، مكارم و فاضل: اگر شخصى كه احرام عمره (تمتع) بسته است بواسطه عذرى دير وقت وارد مكه شد بطورى كه اگر بخواهد عمره بجا آورد وقت وقوف به عرفات مى گذرد يا خوف آن دارد كه بگذرد و همچنين زنى كه احرام بست و وقتى به مكه وارد شد بواسطه حيض يا نفاس نتوانست طواف بجا آورد و اگر مى خواست بماند تا پاك شود ترس آن داشت كه وقت وقوف به عرفات بگذرد، بايد عدول كند به حج افراد و پس از بجا آوردن آن، عمره مفرده بجا آورد و حج او صحيح و كافى از حجة الاسلام است. (م921 و 922)

* همچنين آية الله بهجت: (ص60 م156، 157); صافى: (ص113 م135) و نورى: (ص267 م1و2)

* آية الله خويى(رحمه الله)، آية الله تبريزى: اگر بعد از احرام حائض شود مخيّر است بين حج افراد و اعمال عمره تمتع بدون طواف كه پس از سعى و تقصير براى حج تمتع احرام مى بندد و بعد از برگشتن از منى به مكّه، قضاى طواف عمره را قبل از طواف حج بجامى آورد. (مناسك آية الله خويى، و آية الله تبريزى، مسأله293)

* توضيح: آية الله وحيد: (ص65 م152) تنها در مورد ضيق وقت فتوايشان چون فتواى امام است و مسأله دوّم را ندارند.

* آية الله سيستانى: در مورد مسأله دوّم مى فرمايد: در فرض مسأله اگر در حال احرام حائض بوده است حجّش بدل به اِفراد مى شود و در صورت تمكن بايد بعد از حج عمره مفرده انجام دهد. و اگر بعد از احرام حائض شده است احتياط مستحب اين است كه عدول كند ولى مى تواند به احرام خود باقى باشد و سعى و تقصير را انجام دهد و پس از اعمال منى قبل از طواف حج، طواف عمره ونماز آن راقضاكند. (م922)

* آية الله زنجانى: اگر (زن حائض) از اوّل بداند كه تا آخرين وقت طواف و نماز، حائض مى باشد يا بداند قبل از آن حائض مى شود و شكّ دارد كه حيض او تا آخر وقت ادامه دارد يا نه احرام عمره تمتعش باطل است ودر غير اين صورت احرامش صحيح است و سعى و تقصير را انجام دهد و طواف عمره تمتع و نماز را بعد از برگشتن از منى و قبل از طواف حج قضا مى كند. (معظّم له تبديل را صحيح نمى داند) (ص38 س111)
نيز مى فرمايد: ولى زنى كه در ميقات حائض است و مى داند كه تا آخرين وقت عمره تمتع پاك مى شود و همچنين زنى كه در ميقات پاك است و شك دارد كه بعداً حيض مانع طواف او مى شود يا نه يا مى داند حيض نمى بيند، به احرام عمره تمتع محرم مى گردد، پس اگر حائض شد سعى را مقدّم بر طواف مى دارد و تقصير مى كند. (ص35 م104)

* آية الله تبريزى: اگر زن در ميقات حائض باشد و يقين كند كه نمى تواند عمره تمتع را در وقت انجام دهد. مى تواند به قصد مافى الذّمه احرام ببندد و چنانچه تا وقت عمره تمتع پاك شد عمره تمتع انجام دهد و اگر پاك نشد به همان احرام حج افراد بجا آورد و سپس عمره مفرده انجام دهد. (م221)

* و همچنين آية الله خويى(رحمه الله) مى فرمايد: ... اگر به نيّت مافى الذمّه محرم شود اشكالى نيست ولى اگر به نيّت حج افراد محرم شود و بعد پاك شود احرامش باطل است. (همان)

احرام حج تمتع

* امام: واجب است بر مكلّف كه بعد از تمام شدن اعمال عمره، براى حج تمتّع احرام ببندد. (م937)

محل احرام حج تمتع

* شهر مكّه فعلى: (آيات عظام: امام خمينى، اراكى، گلپايگانى(رحمهم الله)، خامنه اى، فاضل، زنجانى، وحيد، صانعى و نورى).

* شهر مكه قديم: (آيات عظام: خوئى(رحمه الله)، بهجت، تبريزى)

* مكه جديد تا مرز حرم: (آية الله سيستانى، آية الله مكارم) * آيات عظام: امام خمينى، گلپايگانى(رحمهما الله)، فاضل و صانعى: محل احرام حج، شهر مكه است هر موضع كه باشد گرچه در محلّه هاى تازه ساز، ولى مستحب است در مقام ابراهيم(عليه السلام) يا حجر اسماعيل(عليه السلام) واقع شود.(م946)، همچنين آية الله نورى: (ص276 م10)

* آية الله مكارم: ولى از بيرون حرم (مانند مناطقى كه بعد از مسجد تنعيم است) و اكنون جزء مكّه شده خالى از اشكال نيست و مستحب است در مسجدالحرام ببندد. (همان)

* آية الله خوئى(رحمه الله): احتياط واجب آن است كه در مكه قديمى محرم شود. (همان)

* آية الله اراكى(رحمه الله)، آية الله فاضل: مستحب است در مسجد يا در مقام ابراهيم باشد. (همان)

* آية الله بهجت: مكلف مى تواند از هر جاى شهر مكه قديم بنابر احتياط براى حج احرام ببندد و مستحب است احرام حج از مسجد الحرام در مقام ابراهيم يا حجر اسماعيل باشد. (ص128 م365)، همچنين آية الله تبريزى: (ص150 م365)

* آية الله گلپايگانى(رحمه الله): محل احرام بستن براى حج تمتع، مكّه است
و در هر جاى آن محرم شود كافى است. (ص101 م141) آية الله صافى:

و بنابر احتياط لازم تا مى تواند از مكّه قديم محرم شود. (ص337
م946)

* آية الله زنجانى: احرام بستن از تمام نقاط شهر مكه صحيح
است حتى از محلاّت تازه ساز و احتياط مستحب آن است كه
احرام حج تمتع را در محدوده مكه زمان پيامبر اكرم(ص) ببندد. (ص156
م610)

* همچنين آية الله وحيد: (ص151 م358) و معظم له اضافه مى كند: افضل احرام از مقام ابراهيم يا حجر اسماعيل است.

* آية الله خامنه اى: احرام حج از همه جاى مكّه كنونى جايز است،
ولى احتياط آن است كه از محدوده مكّه قديم بيرون نباشد و افضل آن
است كه در مسجد الحرام مُحرم شود. (استفتاءات ويژه حج، بعثه ص19 س48)

* آية الله سيستانى: اظهر جواز احرام بستن از قسمت هاى جديد
شهر مكّه است مگر قسمت هايى كه بيرون حرم باشد و احوط و اولى
احرام بستن از مكه قديم است كه در زمان رسول الله(صلى الله عليه وآله) بوده است. (ص120)