بقاء بر تقليد ميّت - مناسک نوین نسخه متنی

بقاء بر تقليد ميّت

* آية الله سيستانى: اگر مجتهدى كه انسان از او تقليد مى كند از دنيا برود، اگر اعلم از مجتهد زنده باشد، بايد بر تقليد او باقى بماند و چنانچه مجتهد زنده اعلم باشد، بايد به مجتهد زنده رجوع كند، مراد از تقليد در صدر اين مسأله، صرف التزام به متابعت از فتواى مجتهد معيّن است نه عمل كردن به دستور او. (رساله ص8، م9).

* آية الله وحيد: اگر مجتهدى كه وظيفه انسان تقليد از او بوده از دنيا برود، در صورتى كه اعلم بودن مجتهد زنده از ميّت برايش ثابت شود، در مسائل مورد ابتلايى كه علم ـ اگر چه اجمالا ـ به اختلاف بين ميّت و حىّ دارد واجب است به حىّ رجوع كند، و در صورتى كه اعلميّت مجتهد ميّت برايش ثابت بوده، مادامى كه اعلم بودن مجتهد زنده برايش ثابت نشود بايد به فتواى مجتهد ميّت عمل كند، چه در زمان حيات او التزام به عمل به فتواى او داشته يا نداشته باشد، و چه عمل به فتواى او كرده يا نكرده باشد، و چه فتواى او را يادگرفته يا نگرفته باشد. (توضيح المسائل، م9).

* آية الله مكارم: باقى ماندن بر مجتهدى كه از دنيا رفته جايز است، بلكه اگر اعلم باشد واجب است به شرط اينكه عمل به فتواى او كرده باشد و يا حدّاقل فتواى او را براى عمل ياد گرفته باشد. (رساله ص11، م10).

* آية الله صانعى: كسى كه در بعضى مسائل به فتواى مجتهدى عمل كرده، بعد از مردن آن مجتهد مى تواند در همه مسائل حتّى در مسائلى كه عمل نكرده، از او تقليد كند. (رساله ص7، م9).

* آية الله خامنه اى: بقاء بر تقليد ميّت در همه مسائل حتّى در مسائلى كه عمل نكرده جايز است. (اسئله و اجوبه، ص17، س43)
سزاوار نيست ترك احتياط در بقاء بر تقليد ميّت اعلم. (همان ص16، س37).

* آية الله بهجت: بقاء در مسائلى كه تقليد و عمل كرده، اگر مجتهد ميّت و مجتهد زنده با هم مساوى باشند، جايز است و اگر مجتهدى كه از دنيا رفته اعلم باشد، واجب است و اگر مجتهد زنده بعداً اعلم شد، واجب است در تمامى مسائل به او عدول نمايد، مسائلى كه از مجتهد ميّت ياد گرفته و بنا داشته عمل كند اگر عمل نكرده يا شكّ در آن دارد نمى تواند در آن مسائل بر تقليد ميّت باقى بماند، هرچند مجتهد ميّت اعلم باشد. (رساله ص10، م12و13).

* آية الله بهجت: شخصى مقلد مرجعى بوده و بعد از وفات او بر طبق نظر مرجعى ديگر بر تقليد باقى مانده ولى در بعضى از فتاوى به مرجع دوّم عدول كرده (مثل بلاد كبيره) بعد از وفات مرجع دوّم، نمى تواند در اين مسائل به مرجع اوّل برگردد ولى مى تواند به تقليد مرجع دوّم باقى باشد. (رساله ص10، م14).

* آية الله فاضل: باقى ماندن بر تقليد ميّت جايز است در صورتى كه (مجتهد حىّ و ميّت) مساوى در علم باشند و عدول به حىّ در همين صورت محلّ اشكال است، و اگر يكى از آن دو اعلم باشد تقليد از او لازم است، و فرقى بين مسائلى كه عمل نموده و مسائلى كه عمل ننموده وجود ندارد. (رساله ص7، م10).

* آية الله نورى: كسى كه در بعضى مسائل به فتواى مجتهدى عمل كرده، بعد از مردن آن مجتهد مى تواند در همه مسائل از او تقليد كند مگر اينكه مجتهد زنده اعلم از ميّت باشد كه در اين صورت رجوع به زنده واجب است. (رساله ص14، م9).

* آية الله صافى: كسى كه در مسأله اى به فتواى مجتهدى عمل كرده يا آن را ياد گرفته و ملتزم به عمل به آن شده باشد، اگر بعد از مردن آن
مجتهد در آن مسأله، به فتواى مجتهد زنده رفتار نكرده باشد مى تواند در
آن مسأله به فتواى مجتهدى كه از دنيا رفته باقى باشد، بلكه جواز بقاء بر تقليد او در ساير مسائل نيز بعيدنيست، ولى اگر مجتهدِميّتى كه از او تقليد مى كرده اعلم از حىّ باشد بقاء بر تقليد او بنابر احتياط واجب است، چنانكه اگر مجتهد حىّ از ميّت اعلم باشد، عدول به حىّ واجب است. (رساله ص8، م9).

* آية الله تبريزى: اگر مجتهدى كه انسان از او تقليد مى كند از دنيا برود، در صورتى كه فتواى او در نظر مقلّد بوده و فراموش نكرده باشد، حكم بعد از فوت او، حكم زنده بودنش هست، و اگر فتواى او را ياد نگرفته، لازم است به مجتهد زنده رجوع كند و بعيد نيست در صورتى كه فراموش كرده، باز بتواند به فتواى او عمل كند. (رساله ص5، م9); و اگر در مسأله اى از مجتهد زنده تقليد نمايد دوباره نمى تواند به مجتهدى كه از دنيا رفته رجوع كند. (رساله ص6، م10).

شكّ در اعلميت

* س ـ چنانچه مجتهد حىّ، قائل بر وجوب بقاء بر تقليد ميّت اعلم باشد و مقلّد شكّ دارد كه مجتهد حىّ اعلم است يا مجتهد ميّت، وظيفه اش چيست؟

* آية الله فاضل: در فرض شكّ مى توان از هر كدام خواست تقليد كند. (استفتاء)

* آية الله مكارم شيرازى: در مسائلى كه به فتواى او عمل كرده باقى مى ماند و در بقيه به فتواى مجتهد زنده عمل مى كند. (استفتاء)

* آية الله سيستانى: اگر اعلميّت مجتهد ميّت در زمانى معلوم باشد، اكنون هم اعلم به حساب مى آيد تا حجّت شرعى بر خلاف آن قائم شود، واگر معلوم نباشد و از نظر ورع در فتوا دادن هم مساوى باشند مى تواند به فتواى هر كدام عمل كند مگر موارد علم اجمالى كه احتياطاً بايد ملاحظه هر دو فتوا را بكند. (استفتاء)

* آية الله تبريزى: چنانچه اعلميّت ميّت را احراز كرده در مسائلى كه از ميّت در زمان حيات او ياد گرفته بايد باقى بماند و در بقيّه مسائل بايد به حىّ رجوع كند، و چنانچه اعلميّت ميّت را احراز نكرده در مسائلى كه از ميّت ياد گرفته مى تواند باقى باشد و مى تواند رجوع به حىّ كند و در بقيّه مسائل بايد به حىّ رجوع كند. (استفتاء)