تفسیر هدایت جلد 17

آنان چشم به راه جزا نبودند و به همين سبب در بدكارى افراط ورزيدند، به همان گونه كه هر تبهكارى كه درباره دادگرى انديشه‏اى ندارد، به ارتكاب گناهان بزرگ مى‏پردازد.

إِنَّهُمْ كانُوا لا يَرْجُونَ حِساباً- آنان در فكر رسيدگى به حساب آن روز نبودند.»

[28] هنگامى كه فرستادگان خدا و دعوت كنندگان به دين او آنان را از حساب بيم مى‏دادند، و آيات نشور در پى يكديگر نازل مى‏شد، فرستادگان و دعوت‏كنندگان و آيات را تكذيب مى‏كردند.

وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا كِذَّاباً- و آيات ما را دروغ شمردند، دروغ شمردنى!» [29] آرى. حساب بر پا شد، و اعمال و دم‏زدنها و لحظه‏هاى زندگى و خيالات باطل ايشان به زيانشان در معرض محاسبه قرار گرفت.

وَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ أَحْصَيْناهُ كِتاباً- و هر چيز را در نامه اعمال برشمرديم و ثبت كرديم.»

پس كتاب پروردگار ما هيچ خرد و كلان را فرو نمى‏گذارد مگر اين كه آن را ثبت مى‏كند.

[30] و امروز روز جزا است كه پس از احصا و رسيدگى كامل داده مى‏شود.

فَذُوقُوا فَلَنْ نَزِيدَكُمْ إِلَّا عَذاباً- پس بچشيد، و براى شما افزون نكنيم مگر عذاب را.»

اين پايانى ترسناك است، و شناخت آدمى در دنيا نسبت به اين حقيقت كه عذاب جهنم نيز به همان گونه افزايش پيدا مى‏كند كه نعيم فردوس در حال افزايش است، اين افزايش را مطابق حكمت و عادلانه مى‏داند، بدان سبب كه آدمى با اختيار آزاد خود به اين عاقبت رسيده است.

به حق بايد گفت كه تصور اين حقيقت ما را بيشتر از جهنم بر حذر مى‏دارد و شوق افزونترى را نسبت به بهشت در ما برمى‏انگيزد، و از پيامبر- صلى اللَّه عليه