تفسیر هدایت جلد 17

استخوانهاى پوسيده در آمده‏ايم؟! پس قرآن به ايشان مى‏گويد: آرى و تنها با يك بانگ كه شما را از زمين بيرون مى‏آورد و بر سطح هموار آن قرار مى‏دهد كه بر آن پستى و بلندى و كجى نمى‏بينند.

ثالثا: داستان موسى و فرعون را براى ما حكايت مى‏كند، و اين كه فرعون چگونه طغيان كرد و به بيم دادن فرستاده خدا گوش فرا نداد، و خدا او را به عذاب دنيا و آخرت گرفتار كرد.

رابعا: آيات خدا را در آسمانها و زمين، و حكمت بالغه او را در نظام آفرينش به ما نشان مى‏دهد: اين كه چگونه آسمان را بر جاى خود نگاه داشته و آن را استوار كرده، و چگونه شب را تاريك و روز را روشن قرار داده است، چگونه زمين را گسترده و آب و چراگاه آن را فراهم آورده، و چگونه اطراف آن را با كوه‏هاى همچون ميخ محكم كرده، كه اين همه براى زندگى آدمى و جانورانى است كه به يارى او بر مى‏خيزند.

خامسا: پس از آن از بلاى بزرگى سخن مى‏گويد كه انسان در هنگام يادآورى آنچه كرده است به آن متوجه مى‏شود، و اين نكته را بيان مى‏كند كه حكمت آفرينش در مكافات نهايى تجلّى پيدا مى‏كند، و آن در هنگامى است كه گردنكشان به دوزخ افكنده مى‏شوند، در آن حال كه بهشت جايگاه كسانى است كه از مقام پروردگار خود بيمناك‏اند.

در پايان سوره ما را به ياد عذر و بهانه‏هايى مى‏اندازد كه منكران بيهوده به آنها متشبث مى‏شوند و از ساعت و زمان آن پرسش مى‏كنند: ولى تو را به ساعت چه كار؟ علم آن نزد خدا است و بازگشت آن به سوى او. تو تنها بيم دهنده‏اى. بهتر است ما از آن بترسيم، كه در آن روز حسرت همه ابعاد وجود ما را فرا مى‏گيرد، بدان جهت كه عمر خود را در دنيا به اندازه شبى يا روز آن به حساب مى‏آوريم.

بدين گونه آيات سوره هدف خود را براى هر كس كه خواهان آن باشد تحقق مى‏بخشد، و آن درمان كردن طغيان و غرور نفس است.