تفسیر هدایت جلد 17

تمايز پيدا مى‏كند: جاهليت مردمان را بر اساس پيوستگيهاى مادّى آنان ارزيابى مى‏كند، در صورتى كه دين حق ملاك ارزيابى مردمان را درجات ايمانى ايشان كه به هر يك از آنان همچون يك انسان پيوستگى دارد قرار مى‏دهد، مگر اصل انسان عقل او نيست؟

و بر حامل رسالتهاى خدا روا نيست كه از اين وجه تمايز مهم انحراف حاصل كند و مردمان را بر اساس امور مادى از يكديگر متمايز سازد اگر چنين كند، ديگر رسالت خدا چه ارزشى مى‏تواند داشته باشد، و رسول خدا چگونه مى‏تواند مردمان را اصلاح كند و مفاهيم نادرست ايشان را كه خود نسبت به آنها خضوع دارد تغيير دهد؟! چنان مى‏نمايد كه اين سوره كريمه ما را نسبت به اين حقيقت آگاه مى‏سازد، و ناگهان در آغاز آن با عتاب و خطاب سختى رو به رو مى‏شويم كه مخاطب آن كسى است كه در برابر يك شخص نابينا روى ترش كرده و از او دور شده، در صورتى كه نسبت به ثروتمندان توجه داشته است. سپس قرآن از فزونى بهاى ايمان و ارزش قرآن سخن مى‏گويد، و ما را به صفاتى رهبرى مى‏كند كه حاملان آن بر حقّ‏اند، و آنان نيكوكارانى بزرگوارند و شايستگى آن را دارند كه محور جامعه ايمانى باشند (نه صاحبان ثروت و جاه و جلال باطل).

سپس سياق متوجه يادآورى ايمان از طريق برشمردن نعمتهاى خدا بر انسان، و تغييراتى در او مى‏شود كه از زمان نطفه بودن تا رسيدن به مرحله انسانى كامل در او صورت گرفته و او را به رفتن در راههاى خير و صلح و سلامت تا زمانى كه بميرد و به خاك سپرده شود رهنمون بوده است و ما را به ياد يكى از بزرگترين نعمتها بر خودمان يعنى نعمت طعام و خوراك مى‏اندازد، و از ما مى‏خواهد كه درباره آن بينديشيم، و در اين كه چگونه خدا آن را از راه باران براى ما فراهم آورده است.

و اين همه براى آن است كه ايمان آوردن به خدا و به دور انداختن كفر در رنگهاى گوناگون آن راهى قاطع براى ساختن مجتمعى ارزشمند است كه از خضوع و خشوع در برابر دارندگان مال و جاه خود را والاتر مى‏داند.