تفسیر هدایت جلد 17

قرار دادم. امكان آن وجود دارد كه پيامبر (ص) در هنگام نزول اين آيات به سببهاى عادى خود را در لباس خويش پوشانده بوده باشد.

بعضى از مفسران كلمه مدثر را به غير ظاهر آن تأويل كرده و گفته‏اند كه:

مقصود پوشيده بودن به پوشش پيامبرى و فرستادگى است، چنان كه گفته مى‏شود خدا لباس تقوا بر او پوشاند، و او را به رداى علم بياراست و مرسوم است كه گفته مى‏شود: فلانى به فلان چيز ملبّس شد «5» و علامه طباطبايى اين رأى را در تفسير خود پذيرفته و به تقويت آن پرداخته است «6» و گفته شده است كه: مقصود از آن آسودن و به استراحت پرداختن است، و چنان است كه به او گفته شده باشد: اى آرام گرفته و آسوده! زمان راحت بودن به پايان رسيد، و زمان دشواريهاى تكاليف و هدايت مردمان فرا رسيد، «7» و اين با آنچه از خلق و خوى وى مى‏دانيم سازگار نيست كه به استراحت نمى‏پرداخت و بدون سستى، پيش و پس از بعثت، براى بالا بردن كلمة اللَّه كوشش و مجاهده مى‏كرد.

در لغت است كه: المدثر صيغه متفعّل از دثار است كه در آن حرف ثاء به سبب نزديك بودن مخرج آن به دال به اين حرف تبديل يافته و در آن ادغام شده است، با آن كه دال، بنا بر التبيان، در جهر قويتر است، و او در هنگام خواب پوشيده در جامه خود بود. «8» و هنگامى گفته مى‏شود: تدثّر تدثرا، و دثّره تدثيرا، و دثر الرسم يدثر دثورا كه اثر آن محو شده باشد. «9» و آنچه به نظر من در معنى مدثر محكم مى‏نمايد، سه رأى است:

اوّل: ظاهر كلمه يعنى پوشيده به پوششى، چه وحى بر رسول اللَّه (ص) در حالات گوناگون نازل مى‏شد: سوار و پياده، در خواب و بيدار و ... و ...

5- همان جا.

6- الميزان، ج 20، ص 79.

7- همان جا. [.....]

8- مجمع البيان، ج 10، ص 383.

9- التبيان، ج 10، ص 172.