تفسیر هدایت جلد 17

كه رفت و بازگشت دراز و تمام ناشدنى در هر روز صورت پذير مى‏شود. و تمايز شب نسبت به روز با آرامش و صفاى آن است، و اين كه آدمى در آن از بسيارى از عوامل مؤثرى كه در هنگام روز با آنها مواجه مى‏شود دور مى‏ماند، و از همين روست كه خداوند متعال آن را وعده‏گاه ديدار با بندگان صالح خويش قرار داده است.

اسلام از پيروان خود چنان مى‏خواهد كه راهنماى بشريت بوده باشند، و از اين راه اسباب سعادت جاودانى خويش را فراهم آورند، و اين امر نيازمند عزيمتى عالى و اراده‏اى سخت و آهنين و نجوا كردن با خدايى است كه هر نيكى و خوشبختى در نزد او است ... و بر پا خاستن شب همه اينها را براى خواهندگان ميسر مى‏سازد، و رسيدن به چنين هدف در گرو كوشش مستمرى براى دست يافتن به آن است كه تنها روز براى آن كافى نيست و همين خود سبب آن است كه از مؤمنان خواسته شود تا تلاش روزانه را به قيام شب متصل سازند، و جز اندكى به خواب نروند آرى، هدف بزرگ است و فرصت كوتاه، و به همين سبب تلاش بايد دو چندان شود و براى رسيدن به مقصود هر اندازه وقت بيشتر كه ميسر باشد مورد استفاده قرار گيرد.

إِلَّا قَلِيلًا مگر اندكى.»

كه اين قسمت اندك از زندگى خود را مخصوص راحتى بدنهاى خود به عنوان يك نيازمندى تحميل شده بر هر آفريده قرار مى‏دهند، و در آن با چشم برهم نهادن و خوابيدن آسايش پيدا مى‏كنند، و اين آسايش براى خود آن نيست، بلكه براى آن است كه پس از آن بار ديگر به ادامه دادن كوشش تمام ناشدنى سراسر زندگى خود و دست يافتن به نتايج بزرگ بپردازند، و اگر به مطالعه زندگى يكى از ايشان بپردازى و كارهاى بزرگى را كه انجام داده است بر ايام عمر او تقسيم كنى، مشاهده خواهى كرد كه به دستاوردهاى بزرگ دست يافته است، و بر عكس ايشان كسانى كه تسليم به خواب فراوان و در صدد دست يافتن به آسايش بيشتر بوده‏اند، در ظاهر امر چنان به نظر مى‏رسد كه يكى از ايشان هشتاد سال عمر كرده است، ولى چون به تعيين ارزش زندگى او از لحاظ كارهاى سودمندى كه به انجام رسانيده