شناخت زمينه هاى تربيت - نماز و شکوفه های زندگی نسخه متنی

اگـر بـتـوانـيـم بـه درسـتـى نـوجـوانـان را بـا مـنـبـع فـيـض الهـى كه منشاء هر آرامشى است ، مـتـصـل نـمـايـيم ، ترس و اضطراب از وجود آنها رخت برمى بندد. زيرا آنان در سايه توحيد و عـبـوديـت درمـى يابند كه نواقص وجود انسان در سايه راز و نياز و بندگى حقيقى به تدريج رفـع شـده و انـسـان رو بـه كـمـال مـى رود هـمـچـنـيـن بـا تـوكـل بـه خـداونـد مـشـكـلات آيـنـده حـل مـى گـردد و تـحـقـيـر و تـمسخر ديگران كه برآمده از جـهـل اسـت بـى مـعـنى و پوچ خواهد بود. و اگر در گذشته دچار گناه و لغزش شده اند خداوند مـهـربـان تـوبـه پـذيـر اسـت و رحـمـت واسعه او شامل بندگانش مى شود، و در سايه زندگى هـدفـمـنـد الهى درمى يابد كه مى توان با بندگى و طاعت خداوند بر ترس و اضطراب فايق آمـد؛ زيـرا ذكـر و يـاد خـداونـد سـلامـت روان نـوجـوان را تـاءمين كرده و قلب پاكش را با خداوند مـاءنـوس مـى كـنـد. در نـتيجه از تضادها و رنج هاى فكرى و روانى نجات يافته و با درك اين آرامش ، ذائقه اش از حلاوت نماز شيرين مى گردد.

شناخت زمينه هاى تربيت

بـى شـك آنـچـه در نظام خلقت تحقق مى يابد، نيازمند مقدمات ، زمينه ها و بستر مشخصى است كه ظهور و تحقق آنها بدون اين تمهيدات غيرممكن است .

تربيت الهى انسان نيز نيازمند مقدمات و زمينه هايى است تا والدين بتوانند در اين امر موفق شده و فرهنگ نماز را در وجود فرزندانشان ماندگار نمايند.

والديـن بـايـد هـمـچـون بـاغـبـانـى دانـا و دلسـوز بـسـتـر رشـد گـل هـاى بـاغ خـود را بـشـنـاسـنـد و بـا بـهـره گـيـرى از زمـيـنـه هـاى مـنـاسـب ، شـاهـد شـكـفتن گل هاى باغشان باشند تا عطر دل انگيز عشق و بندگى را در قلوب آنان به يادگار بگذارند.

زمـيـنه سازى و فراهم كردن شرايط و بهره گيرى از زمينه هاى مختلف مادى و معنوى ، لازم است بيشتر در دوران كودكى و نوجوانى و قبل از سن بلوغ شرعى تحقق يابد. تا والدين بتوانند در اين سن فرزندانشان را با نماز و نحوه ارتباط با خدا آشنا سازند و گرنه در سن بلوغ و بعد از آن دچار مشكل خواهند شد.

زمـينه هاى تربيتى نماز را مى توان به زمينه هاى بيرونى همچون محيط خانوادگى ، و رفتار و بـرخـوردهـاى اطـرافـيـان كـودك و نـوجـوان ، و زمـينه هاى درونى كه مربوط به خود كودك و نـوجـوان اسـت تقسيم نمود. در اين فصل زمينه هاى مذكور معرفى و برخى از آنها را به اختصار شرح مى دهيم .

زمينه هاى درونى

فطرت

انـسـان چـه از لحـاظ ادراكـى و چـه از لحـاظ احـسـاسـى بـه اصـل عـبـادت و پرستش ‍ متمايل و مشتاق است و اين ويژگى در وجود او قرار داده شده تا در مسير حق و كمال رشد يابد. پيامبر گرامى اسلام (ص )در اين باره فرمودند:

( كُلُّ مَوْلُودٍ يُولَدُ عَلَى الْفِطْرَه ) (36)

هر انسانى بر فطرت الهى تولد مى يابد.

از امـام صـادق (ع )نيز درباره آيه ( فِطْرَه اللّهِ الَّتى فَطَر النّاسَ عَلَيْها) پرسيدند، فرمود:

منظور توحيد و اسلام است .(37)

انـگـيـزه درونـى مـيـل بـه پـرسـتـش در وجـود هـمـه كودكان نهاده شده است كه در سنين كودكى و نوجوانى به اشكال مختلف همچون پرسيدن از نظام خلقت ، كيفيت وجود خدا، هدف از خلقت انسان و يا جستجو كردن و تمايل به يك پناهگاه و تكيه گاه مطلق داشتن ، ظهور مى يابد.

والديـن بـا استفاده از اين بستر مناسب مى توانند پروردگار و صاحب اختيار و خالق نظام هستى را بـه او بـشـنـاسـانـنـد و زمـيـنـه هـاى روانـى و عـاطـفـى ميل به پرستش را بدون القاء و اجبار بيرونى شكوفا سازند، در اين صورت كودك و نوجوان بـه دور از بـدآمـوزيهاى رفتارى درباره نماز و با انگيزه و رغبت درونى ، خود به سوى نماز مـتـمـايـل مـى شـود. و ايـن احـسـاس و درك خود را نسبت به پرستش خداوند سبحان ، بدون مانع و انـحـرافـى ، بـه درسـتـى درمى يابد. در چنين وضعيتى علاقه و عشق فطرى خداخواهى او را در مسير سعادت قرار داده و نماز را نردبان رسيدن به حقيقت خداپرستى مى داند.