مراحل تنبيه - نماز و شکوفه های زندگی نسخه متنی

كـودك خـواستيد كه نماز بخواند ولى آن را ترك كرد درصورت لزوم از موارد تـنـبـيـه اسـتـفاده كنيد.

در چنين وضعيتى او درك مى كند كه بايد نماز بخواند و ترك نماز موجب نـارضـايـتـى والديـن اسـت . لذا تنبيه نبايد به صورت كلى باشد، مثلاً تو حرف ما را گوش نـمـى كنى و مانند آن . زيرا اين كلى گويى باعث مى شود كه او مطلب را به درستى درك نكند تا خود را اصلاح نمايد.

13 ـ خـوددارى از چـند تنبيه با هم ؛ از تنبيه چند جانبه پرهيز شود. يعنى هم سرزنش ‍ بشود و هم كتك بخورد. همچنين براى چند خطاى كودك او را يكجا و يكباره سرزنش نكنيد.

14 ـ پـرهيز از اعمال خشونت ؛ تنبيه نبايد همراه با خشونت و بى رحمى باشد و جرح يا خطرى بـراى كـودك و نـوجـوان ايـجـاد كـنـد. بـه عـبـارت ديـگر، تنبيه نبايد موجب ديه شرعى گردد. بنابراين بايد كمتر از حد ديه و به دور از خشونت باشد.

15 ـ تـلقـى و احراز گناه ؛ گناه و خطا در نزد اعضاء خانواده و والدين در همه وقت به يك معنى باشد.

مثلاً اگر كودك و نوجوان نماز نخواند، پدر نگويد عيب ندارد ولى مادر بگويد بد است ، سـومـى بـگـويـد خـيـلى بـد اسـت و مـانـنـد آن . يـا در مـواردى ، بـه دليل ترك نماز سرزنش شود و در مواردى هم به او چيزى نگويند و بى تفاوت باشند.

مراحل تنبيه

هـنـگـامـى كـه كـودك و نـوجـوان نـسـبـت بـه نـمـاز بـى تـوجـهـى و سـهـل انـگـارى كـنـد، پـس از بـه كـار بـردن روش هـاى تـشـويـقـى و سازنده ، و اطمينان از عدم تاءثيرپذيرى آن روش ها اولين مرحله تنبيه مى تواند با بى اعتنايى و كم كردن محبت به او شروع شود.

چـنـانـچـه مؤ ثر واقع نشد با نگاه تند همراه با اخم او را آگاه كند. اگر اثر نبخشيد مى توان با سكوت و قهر كردن موقتى با او برخورد كرد. چنانچه فايده نكرد، لازم است در خلوت با او بـيـشـتـر صـحـبـت كـرده و عـواقـب تـرك نـمـاز و زشـتـى هـاى ايـن عـمل را با خيرخواهى و دلسوزى براى او ثابت كرد. اگر مؤ ثر نشد، لازم است در جمع خانواده و بـه صـورت آشـكـار بـه او تـذكـر داد و در نـهـايـت اگـر هـيـچ يـك از مراحل قبلى نتيجه نداد، والدين مى توانند او را تنبيه بدنى كنند به صورتى كه از حد شرعى خـارج نـشـونـد، يـعـنـى سـرخ شـدن ، زخـم بـرداشـتـن و خـونـريـزى بـدن را بـه دنـبـال نـداشـتـه بـاشـد. زيرا در اين صورت موجب جريمه و ديه شرعى مى شود. يعنى اين حد تنبيه مورد رضايت خداوند نمى باشد.

نكته مهم در اجراى مراحل فوق اين است كه اگر بعد از به كارگيرى درست تمام فنون و روش هـاى تـشويق و تنبيه (غير از زدن ) نتيجه نگرفت از، مجازات بدنى در سطح بسيار محدود و با رعـايـتِ شـرايط ذكر شده براى تربيت ، آگاه كردن و متوجه نمودن كودك و نوجوان استفاده مى شود.

انواع تنبيه

در تربيت كودك و نوجوان اگر ناچار شويد از روش هاى مختلف تنبيهى بهره گيريد، لازم است از تـنـبـيـهـى كـه آسـيـب رسـانـدن بـه شـخـصـيـت كـودك و نـوجـوان را بـه دنـبـال دارد و تـرس و ضـعـف اراده و مـانـنـد آن را در او ايـجـاد مى كند پرهيز گردد. زيرا تنبيه سـازنـده عـامـلى اسـت كـه بـه وسـيـله آن ، خـطـاكـار در عـمـل ، كـار نادرست را ترك نموده و به كار صحيح مبادرت ورزد با توجه به اين نكته مهم مى توان تنبيه را به انواع مختلف به شرح ذيل تقسيم كرد:

الف ـ تـنـبـيـه روحـى و روانـى ؛ شـامـل تـهـديـد كردن ، سرزنش و ملامت ، توبيخ نمودن ، بى