فـرمـانـده نـقـش بـسـزايـى در پـيـشـرفت امور نظامى دارد. نيروها با اطاعت از فرامين فرمانده ، بهترين اجرا كننده طرحها و نقشه ها هستند وگرنه طرح ، هرچند جامع و عميق باشد، عملى نخواهد شـد. در صـد زيـادى از فـرمـانبرى نيروها در گرو عملكرد و بر خورد فرمانده با زير دستان اسـت . اگـر فـرمانده در برخوردهاى خود اخلاق اسلامى را رعايت كند و به اين فرمايش حضرت عـلى عـليـه السـلام كـه فـرمـود:(شـدت و مـلايـمـت را در هـم +آمـيـز)+((512)) +++عـمـل كـنـد و فـروتـنـى و عـدالت را پـيـشـه خـود سـازد، مـى تـوانـد در عـمـق دل و جـان سـربـازان نـفـوذ كـرده و مـطـمـئن بـاشـد كـه نـيـروهـا بـا كـمـال شـوق وبـى كم و كاست دستورهايش را انجام خواهند داد. در غير اين صورت نمى توان در انتظار پيروزى آنان نشست .شـاهـدى از تاريخ : براى حسن ختام اين قسمت ، شاهد ديگرى از تاريخ كه در آن نقش فرمانده ، بطور گوياتر ترسيم شده است مى آوريم :در جـنـگ حـنـيـن نـيـروهـاى اسـلام بـه خـاطـر نـخـوت و غـرور گـروهـى ، پـس از تـحـمـل تـلفـاتـى از مـقـابـل دشـمـن گـريـخـتـنـد وعـده مـعـدودى در كـنـار رسـول خـدا صـلى اللّه عـليـه وآله باقى ماندند. پيامبر (ص ) با ديدن اين وضعيت به عمويش عباس كه صداى رسايى داشت دستور داد كه فرياد زند:اى مـسـلمانان ! اى كسانى كه با رسول خدا بيعت كرديد و اى اصحاب سوره بقره ... كجا فرار مى كنيد؟ به سوى من آييد.مـسـلمـانـان وقـتى اين صدا را شنيدند با شرمسارى به پيامبر (ص ) پيوستند و با سازماندهى مـجـدد آن حـضـرت ، بـه دشـمـن يـورش بـردنـد و در پـرتـو امـدادهـاى الهـى پـيـروز شدند.^(513) در ايـن فـراز تـاريـخـى نـقـش فـرماندهى مشهود است . پيامبر (ص ) با مديريت صحيح توانست نيروهاى شكست خورده و در حال فرار را دو باره به صحنه پيكار باز گرداند.حـقـيـقـتـى در پـوشش داستان : معروف است كه نادر شاه در يكى از جنگها پيرمردى را ديد كه در مـيـدان جـنـگ ايثارگرانه شمشير مى زند. به شگفت آمد و گفت : تو كه اين قدر شجاع و فداكار بـودى ، پـس چـرا گـذاشـتـى دشـمـن بـه خـاك كـشـورت تـجـاوز كـنـد؟ در ايـن چـنـد سـال چـرا از ايـن شمشير خود سود نجستى ؟ پيرمرد گفت : آن وقت من و همسنگرانم بوديم ، ولى تو نبودى كه ما را فرماندهى كنى .
نيـرو
پـيـكـار بـا خـصـم ، بـه كـار گـيـرى ابـزار آلات نـظـامـى ، اعـمال تاكتيكهاى جنگى ، اداره جنگ ، پيروزى و شكست و ... همه در دست انسانها و مرهون نيروهاى رزمـنـده اسـت . مـسـأ له (نـيـرو) در جـنـگ ، جـايـگـاه بـسـيـار مـهـم و ويـژه اى دارد و در طول تاريخ جنگهاى بشرى ، همواره اهمّيت داشته و روز به روز بر اهمّيت آن افزوده شده است . ازايـن رو، در نـظـام ارتشهاى غربى و شرقى شيوه هاى گوناگونى را براى جذب افراد به كار مى گيرند.اما از آنجا كه اسلام به جهاد، چهره مقدس بخشيده و پيكار در راه خداوند را از برترين عبادات و وظايف هر فرد مسلمان به شمار آورده ، جذب نيرو براى نظام اسلامى به آسانى انجام مى شود و تنها كافى است مسلمانان را به وظايف اسلامى خود بيش از پيش آشنا كنيم .چه نيرويى را جذب كنيم ؟ نـظـام اسـلامـى بـا آنـكـه به افزايش پرسنل نظامى اهّميت داده و همه مسلمانان را به پيكار فرا خـوانـده اسـت ،امـا در جذب نيرو شرايط مهمّى را در نظر دارد و حاضر نيست نيروهاى سست اراده ،