هـماهنگى از زيباترين پديده هايى است كه سايه خود را بر تمام نظام آفرينش گسترده است . در جـاى جـاى ايـن مـجـمـوعـه مـوزون ، هـمـاهـنـگـى بـه چـشـم مـى خـورد، چـنـان كـه خـداونـد متعال در قرآن كريم مى فرمايد: آن خدايى كه هفت آسمان را به طبقاتى منظم بيافريد و هيچ در نظم خلقت خداى رحمان بى نظمى و نقصان نخواهى يافت .^(645) در زمـينه اهميـّت هماهنگى همين بس كه يكى از راههايى است كه ما را در پهنه گيتى به توحيد و يـكـتـاپـرسـتـى رهـنـمـون مى گردد. هماهنگى در كارهاى نظامى كه موضوع بحث ماست به لحاظ حـسـاسـيـت آن از اهـمـيـت بـسيار زيادى برخوردار است ، و از موجبات پيروزى در نبرد محسوب مى شود؛ چنان كه ناهماهنگى و درهم ريختگى يكى از اسباب شكست و هزيمت است .
الف ـ هماهنگى چيست ؟
هـمـاهـنگى عبارت است از ايجاد ارتباط مناسب و منطقى ميان افراد و عمليات گوناگون كه براى ايجاد وحدت عمل و به منظور تحقق هدف يا اهداف پيش بينى شده ضرورت دارد.^(646)
ب ـ نمونه هايى از جنگهاى صدر اسلام
بررسى نقش پيامبر صلى الله عليه و آله و على عليه السلام در جنگهاى صدر اسلام در ايجاد هماهنگى و همسوكردن تلاشها، موضوعى گسترده و نيازمند حوصله اى ديگر است . از اين رو به بيان تنها چند نمونه بسنده مى كنيم :در يـكـى از جـنـگـهـا سـربـازى خـدمـت پـيـامـبـر(ص ) آمـد و عـرض كـرد: اى رسـول خـدا(ص ) اجـازه دهـيـد بـه صـفـوف دشـمن يورش ببرم . پيامبر (ص ) فرمود: (اگر مى خـواهـى حـمله ات كار ساز و پيروزى آفرين باشد) بنشين تا همراهان تو حمله كنند، سپس هماهنگ بـا يـكـديـگـر بر دشمن بتازيد.^(647)پيامبر (ص ) با اين دستور، درسى ، به همه رزمندگان در طول تاريخ داد كه بايد به هنگام عمليات نظامى از تك روى و اتخاذ تصميمهاى فردى و حركتهاى ناهماهنگ پرهيز كرد.حـضـرت عـلى (ع ) در جـنـگ جـمـل ابـتـدا دستور داد كه ترتيب و نظم صفوف را رعايت كنند. سپس پرچم را به محمد بن حنفيّه سپرد و فرمود: پرچم را پيش ببر كه پرچم بايد پيشاپيش نيروها بـاشـد؛ آنـان كه عقب مانده اند بايد به تو پيوسته و آنان كه جلوتر از تو درحركتند، بايد بر گشته و با تو همراهى كنند.^(648) هـمـچـنـيـن در جـنـگ صـفـيـن به نيروهاى خود چنين سفارش كرد: از پراكندگى و ناهماهنگى ، سخت بـپـرهـيـزيـد و بـه هـنـگـام فـرود و حـركـت ، هـمـگـى بـا هـم عمل كنيد.^(649)
ج ـ نقش هماهنگى
بـا دقت در فرازهاى گذشته مى توان به اهميّت و حساسيّت هماهنگى و آثار مثبت آن در پيروزى نيروهاى رزمى پى برد. برخى از اين آثار به شرح زير است :1 ـ جلوگيرى از تلاشهاى پراكنده در حـال نـاهـمـاهـنگى ممكن است تلاشهاى زيادى انجام بگيرد ليكن بر اثر پراكندگى و فقدان جـهـت و مـسـيـر معين ، ثمرى ندارد و مشكلى از پيش پا برداشته نخواهد شد؛ درحالى كه با همسو كـردن تـلاشـهـاى پـراكـنده و ايجاد مسيرى واحد براى آنها مى توان در رسيدن به اهداف رزمى موفق شد، زيرا در آن صورت از اقدامات خود سرانه و نامنظم جلوگيرى شده و تمام يگانها در ساعت معين و از موضع مشخص با دستور واحد بر سر دشمن يورش خواهند برد.پيامبر(ص ) در اين رابطه تشبيه زيبايى به كار برده ،آن گاه كه نيروهاى خود را به رعايت هـمـاهـنـگـى