صبر - عوامل شکست و پیروزی نسخه متنی

(ابـان ) مـى گـويـد: پـس از ايـنـكـه قـزمـان در جـنـگ زخـمى شد، او را به خانه هاى (بنى ظفر) مـنـتـقـل كردند. مسلمانان به او مى گفتند: اى قزمان ! بشارت باد تو را كه امروز از خود شجاعت نشان دادى و از آزمايش سربلند بيرون آمدى .

قزمان گفت : مرا به چه بشارت مى دهيد؟ سوگند به خدا من فقط در راه (نژاد و قبيله ام ) جنگيده ام ؛ اگر چنين نبود هرگز به نبرد نمى پرداختم ، چون زخم قزمان شدّت گرفت از مخزن سلاح خويش سرنيزه اى بيرون آورد و خود را با آن كشت .^(28) 4 ـ جـهـل و نـادانـى ، چـه بـسـيـار كسانى هستند كه بر اثر نادانى ، به گمان خود براى خدا، خـالصـانـه عـمـل مـى كـنـنـد و نـتـيـجـه آن را نـيـز نـيـك و بـاارزش مـى دانـنـد، در حـالى كـه در عـمـل آنـان هـيـچ ارزشـى وجـود نـدارد و كارشان از اساس ، منحرف است ، ولى خود متوجه نيستند، شـايـد بـتـوان بـعـضـى از ساده لوحان خوارج نهروان را از اين دسته شمرد كه به گمان خود بـراى جـلب رضـايـت الهـى بـه سـجـده هـاى طولانى و روزه هاى پى درپى مى پرداختند و به گمان خود خالصانه عبادت مى كردند؛ ولى نمى دانستند كه مخالفت آنان با على عليه السلام اعـمـال بـه اصـطـلاح خـوب آنـهـا را هـم از بـيـن برده است . اينان در واقع بدبخت ترين فريب خوردگان شيطانند. قرآن درباره اين غافلان مى فرمايد:

هـَلْ نـُنـَبِّئُكـُمْ بـِالاَْخـْسـَرينَ اَعْمالا اَلَّذينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِى الْحَيوةِ الدُّنْيا وَ هُمْ يَحْسَبُونَ اَنَّهُمْ يـُحـْسـِنـُونَ صُنْعا اوُلئِكَ الَّذينَ كَفَرُوا بِاياتِ رَبِّهِمْ وَ لِقائِهِ فَحَبِطَتْ اَعْمالُهُمْ فَلا نُقيمُ لَهُمْ يَوْمَ الْقِيمَةِ وَزْنا)^(29) (اى رسـول مـا بـه امّت ) بگو آيا شما را به زيانكارترين مردم آگاه سازم ؟ يعنى كسانى كه تلاش آنان و زندگانى دنيا تباه شده و به خيال بـاطـل خـود مـى پـنـدارنـد كه كارهاى نيك انجام مى دهند، آنان كسانى هستند كه به آيات الهى و لقـاى او ايـمـان نـيـاورده انـد؛ پـس اعـمـالشـان هـدر شده و ما كارهاى آنان را در قيامت به حساب نخواهيم آورد.

5 ـ هـواپـرسـتـى و تـوجـه بـه نـفـسـانـيـات ، تـوجـه بـه خـواسـتـه هـاى نـفـس و زيرپانهادن عقل سبب دورى از اخلاص است . امام على عليه السلام فرمود:

(كَيْفَ يَسْتَطيعُ الاِْخْلاصَ مَنْ يَغْلِبُهُ هَواهُ+؟)+((30)) +++ چـگـونـه كـسى قادر است به اخلاص دست يابد با اينكه هوى و هوس بر او به چيره شده است .

صبر

1 ـ تعريف صبر

(صبر خوددارى از جزع و ناشكيبى و از دست ندادن تدبير است )^(31) و نيز گفته شده است : (در حقيقت ، صبر عبارت است از تسلّط انسان بر نفس خويش بگونه اى كه نفس را از آنچه بـدان مـايـل اسـت بـازداشـتـه وبـه آنـچـه تـمـايـل نـدارد وادار كـنـد).^(32) بـه هـر حـال مـى توان گفت : مفهوم صبر يعنى مقاومت در برابر مواضع و سختيها به منظور رسيدن به هـدف . بنابراين رزمنده اى كه براى تحقق آرمان خويش و برترى كلمه حق به موانع و مشكلات درونـى از قـبـيـل سـسـتى ، نوميدى ، وسوسه هاى شيطانى ، ترس و غيره يا موانع بيرونى از قـبـيـل دشـوارى راه ، آتـش دشـمـن ، زخـمـى شـدن و امثال آن برخورد مى كند و در برابر اين همه مـشـكـلات مـقـاومـت مـى كـنـد و صـحـنـه نـبـرد را تـرك نـمـى گـويـد، مـصـداق كامل انسان صابر است .

2 ـ اهميت صبر

صـبـر از اهـمـيـت خاصى برخوردار است ، بطورى كه در مورد اهميت و شاءن صبر بيان اين نكته كـافـى اسـت كه صبر از جمله وصاياى انبيا و اوليا به جانشينان و پيروانشان بوده و روايات مـتـعـددى در ايـن بـاره وارد شـده اسـت و بـرخـى از آنـهـا بيانگر آن است كه آخرين سفارش ائمه معصومين (ع ) توصيه به صبر بوده است .

به عنوان نمونه به سه حديث زير توجه كنيد: