2 ـ موانع پيروزى - عوامل شکست و پیروزی نسخه متنی

غـيـبـى بـه شـمـار مـى آيـنـد، عـوامـل ديـگـرى نـيـز درسـت در مـقـابـل آنها قرار دارند كه نه تنها موجب قطع امدادهاى الهى مى شود بلكه سبب شكست و ناكامى رزمـنـدگـان خـواهـد بود. از جمله آنها مى توان سستى و تنبلى ، اختلاف و تنازع ، غفلت از ياد و قـدرت خـدا، اعتماد و اتكاى بيش از حد بر ابزار و نيروهاى مادى ، بى اعتنايى به عبادات ، عدم اطـاعـت از فرماندهان ، دنياطلبى ، غرور و عجب را برشمرد كه هر كدام براى جبهه حق و مجاهدان فى سبيل اللّه شكننده و خطرناك است . جبهه حق بايد سرشار از معنويات و بدور از عصيانها و نفسانيات باشد تا مشمول رحمت الهى قرار گيرد.

اين موارد در قسمت هاى ديگرى از اين سلسله بحثها مورد بررسى قرار گرفته و در اينجا نياز به توضيح نيست .

2 ـ موانع پيروزى

دنيادوستى

دنـيـادوسـتـى از آفتهاى بس خطرناكى است كه هر جامعه اى را تهديد مى كند. اين خطر، بويژه براى رزمندگان ميدانهاى نبرد، جدّيتر بوده و موجب كاهش موفقيّتهاى رزمى آنان خواهد بود، چرا كه ميدان جنگ صحنه تحمّل سختيهاست .

چنان كه امام حسين (ع ) قبل از حركت سپاه حضرت على عليه السلام به سوى نبرد صفين فرمود: آگـاه بـاشـيـد! نبرد! شرّش فراگير و طعمش بسيار تلخ است . جرعه اى است كشنده ، كسى كه آمادگى لازم داشته و از جراحات وارده متاءلم نشود، برنده آن خواهد بود.^(426) از طـرفـى آنـان كه تمام وجودشان را وابستگيهاى دنيا و دوستى آن فراگرفته ، كمتر حاضر مـى شـونـد دسـت از دنـيـا و خوشيهاى آن كشيده و در جبهه هاى جنگ با مشكلات و فشارهاى آن دست وپـنـجـه نـرم كـنـنـد، و چـه بـسـا در مـقـابـل انـدك مـشـقـتـى صـبـر و تحمل را از دست داده و بگونه ديگرى با مساءله برخورد نمايند.

وجـود خـصـلت دنـياطلبى در نيروهاى رزمنده ، عامل بازدارنده و خطرناكى است و آيات و روايات حـسـاب ويـژه اى بـراى آن بـازكرده است ، امام سجاد عليه السلام هنگام دعا براى مرزبانان مى فرمايد:

(... وَ اَنـْسـِهـِمْ عـِنـْدَ لِقـائِهـِمُ الْعَدُوَّ ذِكْرَ دُنْياهُمُ الْخَدّاعَةِ الْغُرُورِ وَ امْحُ عَنْ قُلُوبِهِمْ خَطَراتِ الْمالِ الْفَتُونِ وَ اجْعَلِ الْجَنَّةَ نَصْبَ اَعْيُنِهِمْ)^(427) هـنـگـام رويـارويى ـ مرزبانان ـ با دشمن ، ياد دنياى فريبنده را فراموششان گردان ! انديشه هاى مال و دارايى گمراه كننده را از دلهاشان بزدا، و بهشت را برابر چشمانشان قرار ده .

نـكـتـه مـهـمى كه در اين نيايش به چشم مى خورد اين است كه معصوم (ع ) اين خواسته را در كنار خـواسـتـه هـاى ديـگـرى هـمـچون افزايش تعداد رزمندگان و كارگر بودن سلاحشان ، مطرح مى سازد كه هر يك از اينها نقش تعيين كننده اى در صحنه نبرد دارد.

بايد توجه داشت كه دنيادوستى كه از عوامل شكست به شمار مى آيد، تنها علاقه به دنيا نيست كـه ايـن غـريـزه اى طـبـيـعـى اسـت و بـخـشـى از فـطـرت انـسـان را تـشـكـيـل مـى دهـد بـى گمان دوستى دنيا در حد وسيله ، نه تنها مورد منع اسلام نيست ، بلكه در بعضى از موارد مورد تشويق نيز قرار گرفته است .^(428) دنـيـا دوسـتـى در صـورتـى مـذمـوم اسـت كـه وسـيـله تـبـديـل بـه هـدف و پـل تـبـديـل بـه منزل هميشگى شود ـ به عبارت ديگر، تعلق و وابستگى ايجاد شده باشد. اين هـمـان چـيـزى است كه موجب ركود و باز ايستادن از حركت مى شود و دنياپرستى نام دارد و اسلام سخت با آن مبارزه مى كند.

دنياپرستى ، انسان را به قيد و بند كشيده و حريّت و آزادى اش را مى گيرد، اسيرش مى كند و سـرانـجام با آثار بدى كه بر آن مترتب مى شود، آدمى را از جبهه رفتن ، فداكارى كردن و ... بـاز مـى دارد و او را با ناكامى و شكست روبه رو مى سازد، چنان كه در جنگهاى صدر اسلام هر جـا كـه سـپـاه اسـلام بـظـاهـر شـكستى را متحمل شده است در پيشاپيش آن خصيصه دنيادوستى در برخى از نيروها به چشم مى خورد. به عنوان مثال به جنگ احد مى توان اشاره كرد.