لطفا منتظر باشید ...
چون آيه مي گويد : اكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتي نعمت خودم را به پايان رساندم يعني چيزي باقي نمانده كه نگفته باشم ، همه چيز را گفتم ، و حال آنكه ما مي دانيم بسياري از دستورات اسلام بعد از فتح مكه نازل شده است . اين با اتممت عليكم نعمتي نمي سازد.و قتي مي گويد من اين ساختمان را به پايان رساندم ، مسلما منظور ساختمان نيمه تمام نيست . بسياري از آيات و از جمله همه سوره مائده كه اتفاقا مفصل و زياد است و دستور هم زياد دارد ، بعد از فتح مكه باشد كه در سال هشتم هجري بوده در حالي كه سوره مائده در اواخر سال دهم هجري نازل شده است . اگر هم بگوئيم تنها اين آيه [ در فتح مكه ] نازل شده ، باز با اتمام نعمت جور در نمي آيد . در اينكه منظور از " اليوم " در اين آيه روز فتح مكه باشد ، ايراد
ديگري نيز هست و آن اينكه آيه مي گويد : اليوم يئس الذين كفروا من دينكم امروز كافران از دين شما مأيوس شدند يعني از تسلط بر دين شما مأيوس شدند . آيا در روز فتح مكه اينطور شد ؟ درست است كه اين فتح اثر عظيم داشت ولي آيا آن روز روزي بود كه ديگر كافران به كلي از اينكه اين دين از بين برود مأيوس شدند ؟ نه .
روز قرائت سوره برائت به وسيله اميرالمؤمنين در مني
روز ديگري را نيز روز مهمي شمرده اند ( كه مهمتر بوده است ) و گفته اند احتمالا مقصود آن روز است يعني روز قرائت سوره برائت به وسيله اميرالمؤمنين در مني در سال نهم هجري . فتح مكه يك فتح نظامي بود و به موجب آن ، قدرت نظامي و حتي قدرت معنوي اسلام عجيب تثبيت شدو لي هنوز پيمبر با كفار با شرايط صلح زندگي مي كرد ، قرار داد صلح بسته بود و لهذا آنها هم حق داشتند در خانه كعبه طواف كنند و در مكه باشند و نيز حق داشتند كه در حج شركت كنند . يك سال هم [ مراسم حج ] به همين صورت بود:مسلمين شركت مي كردند ، آنها هم شركت مي كردند . مسلمين مراسمشان را مطابق اسلام انجام مي دادند . آنها هم مطابق رسوم خودشان انجام مي دادند ، در سال نهم هجري سوره برائت نازل شد . بعد كه اين سوره نازل شد قرار شد كه اميرالمؤمنين بروداين سوره را در مني در مجمع عمومي بخواند كه از اين پس ديگر مشركين حق ندارند در مراسم حج شركت كنند و اين مراسم خاص مسلمين است و بس . داستان معروف است كه حضرت رسول اول ابوبكر را فرستادند به عنوان امير الحاج.او رفت ولي هنوز بين راه بود كه آيه نازل شد . اينكه ابوبكر سوره برائت را هم با خود برد يا از اول سوره برائت نبود و او فقط براي امارش الحاج رفته بود ، مورد اختلاف مفسرين
است ولي به هر حال اين ، مورد اتفاق شيعه و سني است و آنرا جزء فضائل اميرالمؤمنين مي شمارند كه پيمبر اكرم اميرالمؤمنين را با مركب مخصوص خودش فرستاد و به او فرمود برو كه بر من وحي نازل شده است كه اين سوره را بر مردم نبايد بخواند
مگر تو يا كسي كه از توست . اميرالمؤمنين رفت و در بين راه به ابوبكر رسيد . داستان را اينطور نقل كرده اند كه ابوبكر در خيمه اي بود . شتر مخصوص پيمبر نعره اي كشيد . او اين صدا را مي شناخت . گفت اين صداي شتر پيمبر است چرا اين شتر اينجاست ؟ ! ناگاه ديد علي ( ع ) آمده است.خيلي ناراحت شد . فهميد خبر مهمي است . گفت : آيا خبري شده ؟ فرمود پيمبر مرا مأمور كرده كه سوره برائت را بر مردم بخوانم . گفت آيا چيزي عليه من هم نازل شده يا نه ؟ فرمود : نه . در اينجا اختلاف است : سنيها مي گويند علي رفت و سوره برائت را قرائت كرد و ابوبكر به سفر ادامه داد و اين يك پست از او گرفته شد . ولي عقيده شيعه و بسياري از اهل تسنن همانطور كه در تفسير الميزان نقل شده اينست كه ابوبكر از آنجا برگشت و تا به پيمبر اكرم رسيد گفت يا رسول الله ! آيا چيزي عليه من در اين سوره نازل شده است ؟ فرمود : نه . روز اعلام سوره برائت هم براي مسلمين روز فوق العاده اي بود . در آن روز اعلام شد كه از امروز ديگر كفار حق ندارند در مراسم حج شركت كنند و محيط حرم اختصاص به مسلمين دارد ، و مشركين فهميدند كه ديگر نمي توانند به وضع شرك زندگي كنند ، اسلام شرك را تحمل نمي كند ، همزيستي با اديان مثل يهوديت ، نصرانيت و مجوسيت را مي پذيرد ولي همزيستي با شرك را نمي پذيرد . گفته اند شايد مقصود از " اليوم " اين روز باشد . در پاسخ گفته اند كه اين مطلب با اتممت عليكم نعمتي نعمت را به پايان رساندم ، ساختمان را تمام كردم جور در نمي آيد چون بسياري از دستورات بعد از آن روز رسيده است . اين روز حتما بايد از روزهاي آخر عمر پيمبر باشدكه ديگر بعد از آن دستور جديدي نرسيده باشد . ( 1 ) اينهايي كه گفته اند مقصود از " اليوم " فلان روز است ، هيچ دليلي ندارند يعني گذشته از اين كه تاريخ تأييد نمي كند، قرائن هم تأييد نمي كند.
بيان شيعه
شيعه در اينجا يك بياني دارد كه مدعي است هم مضمون آيات آنرا تأييد مي كند و هم تاريخ . پس مطلب در دو قسمت بايد بحث شود يكي اينكه مضمون آيات تأييد مي كند و ديگر اينكه تاريخ تأييد مي كند .1 - از جنبه تاريخي
اگر بخواهيم قسمت دوم را بحث كنم يك مسئله تاريخي خيلي مفصلي است . الب كتابهايي كه در اين مورد نوشته اند بيشتر روي اين جهت تكيه كرده اند كه از جنبه تاريخي و از جنبه1 - كتاب خلافت و ولايت كه اخيرا حسينيه ارشاد منتشر كرده و قسمتهاي اولش سخنرانيهاي آقاي محمد تقي شريعتي است كه در چهار سال پيش در حسينيه ايراد كردند و با استفاده از سوره مائده بحث كردند ، همين قسمتهايي را كه الان من بحث مي كنم دارد ولي چون ممكن است احتياج به بحث بيشتري داشته باشد ، شايد بيانات امروز من اندكي توضيح آن بحثها هم باشد يا آنهايي كه در آن كتاب مي خوانيد توضيح عرايض من هم هست . ايندو همديگر را توضيح مي دهند .
